Διανύουμε μία μετακορωνοϊκή περίοδο.
Αναμφίβολα, τα τρία χρόνια που αφήνουμε πίσω μας ήταν γεμάτα φόβο, αβεβαιότητα, πλήξη, μοναξιά και νοσταλγία για μια καλύτερη εποχή.
Είναι παρόλα αυτά συναρπαστικό το πόσο βραχύχρονη μνήμη κατέχει ο σύγχρονος άνθρωπος. Η προσοχή μας αποσπάται εβδομαδιαία από “καυτά” ειδησεογραφικά θέματα, με αποτέλεσμα ελάχιστοι να αναπολούν τα γεγονότα των ετών 2020-2022. Κάποιοι τα θυμούνται με ανακούφιση επειδή επιβίωσαν. Κάποιοι με πικρία για τη ζωή που στερήθηκαν. Και κάποιοι τα εξετάζουν κριτικά.
Στην περίπτωση του εμβολίου ιλαράς, για παράδειγμα, είναι πραγματικά θέμα αλτρουισμού διότι αν δεν εμβολιαστείς, τότε είσαι μέρος του προβλήματος εάν υπάρχει επιδημία ιλαράς. Και σκέφτηκα ότι αυτό ίσχυε για τον COVID. Και τώρα δεν είναι απολύτως σαφές ότι αυτό ήταν σωστό.
Ρίτσαρντ Ντόκινς
Ο καθ. Ρίτσαρντ Ντόκινς είναι Βρετανός εξελικτικός βιολόγος, ο οποίος έχει αφήσει ιστορία για την πάλη του με τη δεισιδαιμονία και την προάσπιση του ορθολογισμού και της επιστήμης. Σε πρόσφατη συνέντευξή του ομολογεί πως μετανιώνει για πολλά από τα εξυβριστικά σχόλια που είχε εκφέρει κατά των ανθρώπων που αρνούνταν να κάνουν το εμβόλιο του κορωνοϊού, δηλώνοντας επίσης αβεβαιότητα για την αποτελεσματικότητα της καραντίνας και τονίζοντας την ανάγκη λήψης γρήγορων αποφάσεων σε καιρούς έκτακτης ανάγκης.
Ο σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να παρουσιάσει επιστημονικά δεδομένα, αλλά να επαναφέρει στις μνήμες μας τη ρητορική των διαφόρων Ελλήνων Ντόκινς εν καιρώ πανδημίας. Σε αντίθεση με τον πραγματικό Ντόκινς, δεν διέθεταν την επιστημονική του κατάρτιση και οι μισοί έγραφαν ανώνυμα για λογαριασμό γνωστών διαδικτυακών εφημερίδων.
Το παραπάνω συννεφόλεξο απαρτίζεται από τις πιο συχνές λέξεις σε άρθρα που σχετίζονταν με τους αντιεμβολιαστές. Οι ιστοσελίδες από τις οποίες οξορύχθηκαν τα δεδομένα είναι οι: avgi.gr, efsyn.gr, kathimerini.gr, newsit.gr, skai.gr και tovima.gr.
Όπως παρατηρούμε, καμία ιστοσελίδα δεν είναι ιδιαίτερα αρνητική ή θετική προς τους αντιεμβολιαστές. Αξίζει παρόλα αυτά να σημειωθεί ότι το λογισμικό που χρησιμοποιήθηκε προσμετρά οποιαδήποτε λέξη με θετικό πρόσημο και αγνοεί το συγκείμενο πλαίσιο. Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμα πιο σοκαριστικό το αποτέλεσμα του skai.gr, το οποίο σε άλλη περίπτωση δεν θα μας έκανε μεγάλη έκπληξη.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον το γεγονός ότι οι ιστοσελίδες με πολιτικά αριστερό προσανατολισμό παρουσιάζουν χαμηλότερα επίπεδα απέχθειας και επιθετικότητας σε σχέση με τις υπόλοιπες και ιδίως σε σχέση με το αστέρι της έρευνάς μας (skai.gr), το οποίο βιώνει τα αρνητικά συναισθήματα στο έπακρο με μόνη εξαίρεση την απελπισία.
Και τώρα, τι;
Και τώρα απλά περιμένουμε.
Μήπως τα ΜΜΕ έσπερναν πανικό και κοινωνικό διχασμό σε μια περίοδο επιστημονικής σύγχυσης;
Ή μήπως δικαίως ασκούσαν πίεση σε μία ομάδα αντιδιαφωτιστών που έθετε σε κίνδυνο την δημόσια υγεία;
Θα έχει άραγε το ίδιο θάρρος με τον Ντόκινς να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος κάποιος από τους δημοσιογράφους που συνέβαλλαν στην δημιουργία των παραπάνω γραφημάτων;
Ο χρόνος θα το δείξει.
Όταν τα δεδομένα αλλάζουν, αλλάζω γνώμη. Εσείς τι κάνετε, κύριε;
Τζων Μέυναρντ Κέυνς
Αυτό που πρέπει να συγκρατήσει ο αναγνώστης είναι η σημασία της ιστορικής μνήμης, του ανοιχτού μυαλού και της ατέρμονης περιέργειας.