Μια εξαφάνιση ανθρώπου αποτελεί ένα μυστήριο, το οποίο μπορεί είτε να επιλυθεί, είτε να παραμείνει ανεξιχνίαστο. Τα ερωτήματα είναι πολλά. Οι αγνοούμενοι άνθρωποι μπορεί να βρίσκονται υπό εξαφάνιση εκούσια, είτε εξαιτίας κάποιας εγκληματικής πράξης σε βάρος τους, ενός ατυχήματος κτλ., ενώ η κατάσταση της υγείας τους παραμένει άγνωστη έως ότου και αν βρεθούν. Σύμφωνα με την The Wall Street Journal, κάθε χρόνο εξαφανίζονται 8 εκατομμύρια παιδιά. Ποια είναι η πραγματική κατάσταση στην χώρα μας, τόσο με τις εξαφανίσεις ενηλίκων όσο και εκείνων των παιδιών;
Η παρούσα εργασία θα ασχοληθεί με τις εξαφανίσεις στην Ελλάδα, χρησιμοποιώντας δεδομένα:
- για ανθρώπους εξαφανισμένους από την Γραμμή Ζωής – Silver Alert,
- για παιδιά εξαφανισμένα από το Amber Alert Ελλάδος,
- για άρθρα εξαφανίσεων από το News247.gr,
- για μια περίπτωση εξαφάνισης (του Θύμιου Μπουγά) που έγινε πρόσφατα αντικείμενο συζήτησης στο Twitter.
SILVER ALERT : ΤΡΕΧΟΥΣΕΣ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Η Γραμμή Ζωής αποτελεί ένα κοινωφελές και μη κερδοσκοπικό σωματείο τηλεειδοποίησης και βοήθειας στο σπίτι. Από το 2011 και μετά έχει αναλάβει το εθνικό και συντονιστικό πρόγραμμα Silver Alert, έγκαιρης και έγκυρης ειδοποίησης των πολιτών σε περιστατικά εξαφάνισης ηλικιωμένων. Ανατρέχοντας στην ιστοσελίδα της Γραμμής Ζωής, συλλέχθηκαν δεδομένα για τα άτομα που παραμένουν και είναι εξαφανισμένα μέχρι σήμερα και έχουν δηλωθεί στο πρόγραμμα του Silver Alert. Συνολικά, βρέθηκαν 150 ενεργές ειδοποιήσεις, αυτή την περίοδο, για εξαφανισμένα άτομα, ενώ η μέση ηλικία τους είναι τα 66 έτη. Οι ηλικιακές ομάδες από 60+ έως 80+ συγκεντρώνουν τις περισσότερες εξαφανίσεις.
Ταυτόχρονα, παρατηρείται ότι οι χρονιές 2020-2021 συγκεντρώνουν τις περισσότερες ενεργές εξαφανίσεις, γεγονός που μπορεί να συνδέεται και με την εμφάνιση του κορονοϊού και την επιβολή lockdown. Η μετακίνηση των πολιτών σε δημόσιους και κοινόχρηστους χώρους ελαττώθηκε και ήταν αρκετά περιορισμένη το διάστημα αυτό, και ίσως να δυσκόλεψε την συλλογή μαρτυριών και στοιχείων για τα αγνοούμενα άτομα.
Συνολικά, η Γραμμή Ζωής έχει επιλύσει 893 εξαφανίσεις ατόμων και εντοπισμού ατόμων αγνώστων στοιχείων. Οι χρονιές από το 2018 έως το 2021 σημειώνουν τις περισσότερες υποθέσεις εξαφανίσεων. Ακόμα από τις συνολικές υποθέσεις εξαφανίσεων, 1043 συνολικά, που δηλώθηκαν στο Silver Alert Ελλάδος, το 78% των υποθέσεων επιλύθηκε επιτυχώς με τον εντοπισμό των αγνοουμένων, το 7% αφορά υποθέσεις ατόμων αγνώστων στοιχείων, ενώ παραμένει άλυτο το 14% των υποθέσεων. Οι ηλικιακές ομάδες 60+ έως 80+ αποτελούν τις ηλικιακές ομάδες υψηλού κινδύνου στο σύνολο όλων των υποθέσεων.
AMBER ALERT : ΠΑΙΔΙΚΕΣ ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙΣ
Tο Εθνικό Συντονιστικό Πρόγραμμα, Amber Alert, έγκαιρης και έγκυρης ειδοποίησης των πολιτών σε περιστατικά εξαφάνισης/απαγωγής ανηλίκων, έχει αναλάβει, από το 2007, το Χαμόγελο του Παιδιού. Σήμερα, υπάρχουν συνολικά 55 ενεργές εξαφανίσεις παιδιών, ενώ η μέση ηλικία τους είναι τα 10 έτη. Η μεγαλύτερη σε ηλικία ενεργή εξαφάνιση είναι αυτή του Kuok Leong Jin 28 ετών που εξαφανίστηκε το 2011, ενώ η μικρότερη σε ηλικία αυτή του Mateo Dullia 11μηνών που εξαφανίστηκε το 2008.
Παρατηρώντας συγκεντρωτικά τις εξαφανίσεις παιδιών ανα έτος, παρατηρείται ότι η χρονια 2015 έχει τις περισσότερες ενεργές εξαφανίσεις παιδιών. Μάλιστα όλα τα παιδιά που αναζητούνται με ημερομηνία εξαφάνισης το 2015 δεν έχουν ελληνικό όνομα, είναι πιθανότατα μετανάστες-πρόσφυγες.
ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ & ΕΞΑΦΑΝΙΣΕΙΣ – NEWS247.GR
Η αρθρογραφία έχει έναν ιδιαίτερο ρόλο στις εξαφανίσεις. Όπως θα δούμε και παρακάτω στην ανάλυση της περίπτωσης εξαφάνισης του Θύμιου Μπουγά μέσα από το Twitter, με το να προσδίδει η ενημέρωση ένα ανθρώπινο πρόσωπο στο εξαφανισμένο άτομο, η ιστορία μπορεί να έχει μεγαλύτερη απήχηση στο κοινό, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε νέα δεδομένα και σε μια μεγαλύτερη προσπάθεια εύρεσης του θύματος. Συνεπώς, η συμβολή της δημοσιογραφικής ενημέρωσης συνδυαστικά με την ενημέρωση από τις αρμόδιες αρχές και υπηρεσίες (Ελληνική Αστυνομία, Γραμμή Ζωής κτλ.) είναι ιδιαίτερα σημαντική.
Για την ανάλυση του πως η δημοσιογραφία χειρίζεται τις υποθέσεις εξαφανίσεων προσώπων, χρησιμοποιήθηκαν και συλλέχθηκαν άρθρα από την ιστοσελίδα του News247.gr . Όπως απεικονίζουν και οι παρακάτω εικόνες γραφημάτων, τα άρθρα των υποθέσεων εξαφάνισης περιλαμβάνουν λέξεις για:
- τις αρχές και υπηρεσίες εντοπισμού (αστυνομία, τμήματα, Χαμόγελο του Παιδιού, Φως στο Τούνελ)
- μαρτυρίες και πληροφορίες της έρευνας (είπε, ενημερώθηκε, βίντεο, ώρα, πρωί κ.α)
- εκκλήσεις προς τους αναγνώστες για πληροφορίες (παρακαλείται, επικοινωνήσει τηλεφωνικά κτλ.)
- περιγραφικά στοιχεία των ατόμων που χάθηκαν (ετών, μάτια, μαλλιά, φορούσε κτλ.)
Να σημειωθεί ότι παρατηρώντας τις πιο συχνές λέξεις και δυάδες λέξεων διαπιστώνεται η μεγάλη σημασία που έχει το Χαμόγελο του Παιδιού στις εξαφανίσεις και στην ενημέρωση.
Η συναισθηματική ανάλυση των άρθρων υποθέσεων εξαφάνισης αποδεικνύει έναν μεγάλο αριθμό έκφρασης για κάθε συναίσθημα. Η θετικότητα και η αρνητικότητα είναι τα κυρίαρχα συναισθήματα, ενώ ακολουθεί η εμπιστοσύνη και η λύπη. Το συναίσθημα με την μικρότερη χρήση είναι αυτό του θυμού.
TWITTER & ΕΞΑΦΑΝΙΣΗ ΘΥΜΙΟΥ ΜΠΟΥΓΑ
Η εξαφάνιση του Θύμιου Μπουγά, που υπέστη έναν άγριο και χρόνιο εκφοβισμό, συντάραξε την ελληνική κοινωνία. Ο Θύμιος, εξαιτίας της κατάστασης της υγείας του και των σημαδιών που είχε στο πρόσωπο του μετά από ένα τροχαίο ατύχημα, μπήκε στο στόχαστρο μιας ομάδας νταήδων, οι οποίοι τον απειλούσαν και του επιτίθονταν διαρκώς έξω από το σπίτι του. Η ιστορία του κινητοποίησε τον κόσμο να τον αναζητήσει, ενώ διάφοροι φορείς και πολίτες δεσμεύθηκαν να τον βοηθήσουν μετά τον εντοπισμό του. Τελικά, το Σάββατο 18 Ιουνίου, ο Θύμιος βρέθηκε από την αστυνομία στην ίδια περιοχή όπου και είχε εξαφανιστεί. Το ελληνικό Twitter όλο το διάστημα της εξαφάνισης του, όσο και κατά την ανεύρεση του, συζήτησε για αυτή την υπόθεση. Στις παρακάτω εικόνες βλέπουμε συγκεντρωτικά τις λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν πιο συχνά σε tweets που συλλέχθηκαν μια βδομάδα πριν βρεθεί ο αγνοούμενος έως και μερικές μέρες μετά τον εντοπισμό του.
Παρακάτω βλέπουμε τους χρήστες που συζήτησαν περισσότερο για την ιστορία καθώς και τα πιο δημοφιλή σε retweets και fave tweets.
Η συναισθηματική ανάλυση στα Tweets για την ιστορία του Θύμιου εκφράζει μια έντονη θετικότητα, η οποία υπερτερεί των υπόλοιπων συναισθημάτων και έχει τον διπλάσιο σχεδόν βαθμό από την αρνητικότητα. Παράλληλα η εμπιστοσύνη, η προσμονή και η χαρά κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα. Η έκφραση των συναισθημάτων κορυφώνεται την ημέρα κατά την οποία βρέθηκε το εξαφανισμένο πρόσωπο.
Σοφία Παπαχρήστου