Η υπόθεση Νοβάρτις έχει εδώ και αρκετά χρόνια απασχολήσει τον πολιτικό και δικαστικό κόσμο της Ελλάδας. Η υπόθεση αυτή αφορά την έρευνα των διωκτικών αρχών της Ελλάδας και των ΗΠΑ ως προς τις κατηγορίες χρηματισμού αξιωματούχων, πολιτικών προσώπων και ιατρών του Ε.Σ.Υ. από την πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία Νοβάρτις, προς όφελος των συμφερόντων της. Η υπόθεση αυτή κατέληξε να αποτελεί βασικό αντικείμενο αντιπαλότητας μεταξύ των κομμάτων του ΣΥΡΙΖΑ από την μία και του ΠΑΣΟΚ και Νέα Δημοκρατία από την άλλη. Οι μεν μιλούσαν για «σκάνδαλο», οι δε για «σκευωρία». Στο μέσω αυτής της διακομματικής αντιπαλότητας βρέθηκαν και τα ΜΜΕ, τα οποία επιφορτίστηκαν το έργο του να μεταφέρουν αυτή την υπόθεση στους πολίτες. Πώς λοιπόν παρουσίασαν αυτή την ιστορία τα ΜΜΕ;
Για να διαλευκανθεί αυτό το ερώτημα, συλλέχθηκαν όλα τα δημοσιεύματα υπό την ετικέτα «Νοβάρτις» τριών διαφορετικών μέσων: του ΣΚΑΙ, του NEWS24/7, και της Εφημερίδας των Συντακτών. Όλα τα δημοσιεύματα συλλέχθηκαν από τις ανάλογες ιστοσελίδες του εκάστοτε μέσου.
Ένα αρχικό ερώτημα είναι το πόσο πολύ έχουν ασχοληθεί τελικά αυτά τα μέσα με τη υπόθεση Νοβάρτις. Εξαρχής εδώ παρατηρούνται σημαντικές διαφοροποιήσεις. Η Εφ.Συν. ασχολήθηκε περισσότερο από τα άλλα τρία, με 1.632 δημοσιεύματα, το News 24/7 ήρθε δεύτερο με 926, και το ΣΚΑΙ είχε τα λιγότερα, με μόνο 456. Ταυτόχρονα, η ποσότητα των δημοσιευμάτων διαφέρει σημαντικά ανά έτος.
Αρχικά, το ΣΚΑΙ ξεκίνησε να έχει δημοσιεύματα με την ετικέτα “Νοβάρτις” μόνο από το 2018, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με τα άλλα δύο μέσα όπου ξεκίνησαν να χρησιμοποιούν την ετικέτα αυτή ήδη από το 2017, με την Εφ.Συν. να έχει πρώτο σχετικό άρθρο από τον Ιανουάριο και το News 24/7 από τον Απρίλιο. Ταυτόχρονα διαφαίνεται πως τα έτη 2018-2019 τα δημοσιεύματα σχετικά με την Νοβάρτις ήταν εξαιρετικά πολυάριθμα, καθώς το θέμα είχε λάβει μεγάλη σημασία στην πολιτική διαμάχη, ενόψει και των εκλογικών αναμετρήσεων του 2019. Η ιεραρχία των ετών παραμένει ίδια σε όλα τα μέσα, με το 2018 να είναι το έτος με τα περισσότερα, και το 2017 ή το 2021 το έτος με τα λιγότερα. Η διαφορά εδώ έγκειται στο πόσο μεγάλη είναι η μείωση των δημοσιευμάτων. Στην Εφ.Συν. παρατηρείται μία πιο απαλή καμπύλη σε σχέση με το News 24/7 και, ειδικά, το ΣΚΑΙ. Το τελευταίο μάλιστα δημοσίευσε σχεδόν τα μισά του άρθρα το 2018, ένα δυσανάλογα μεγάλο ποσοστό σε σχέση με τα άλλα μέσα, ενώ επίσης το 2022(μέχρι και τις αρχές Ιουλίου), έχει δημοσιεύσει τόσα άρθρα όσο και το 2021, ενώ τα άλλα μέσα έχουν γράψει πολλαπλάσια του 2021 στις δικές τους ιστοσελίδες.
Πέρα από τον αριθμό των δημοσιευμάτων, και το περιεχόμενό τους, δηλαδή οι τίτλοι τους και οι περιλήψεις τους είχαν επίσης ορισμένες σημαντικές διαφορές. Στα παρακάτω σύννεφα λέξεων αποτυπώθηκαν οι συχνότερες λέξεις που χρησιμοποιούνταν από τα μέσα.
Οι τίτλοι των διαφορετικών μέσων όπως φαίνεται έχουν μία σημαντική διαφοροποίηση. Στους τίτλους της Εφ.Συν. συχνότερες λέξεις είναι οι “Novartis”, “σκάνδαλο Novartis”, “σκάνδαλο”, “προανακριτική”, “ΣΥΡΙΖΑ”, και “Τουλουπάκη”. Στους τίτλους του ΣΚΑΙ η λέξη “σκάνδαλο” μειώνεται από την περίοπτη θέση που είχε στο σύννεφο της Εφ.Συν., και κυρίαρχες λέξεις αναδεικνύονται οι: “Novartis”, “υπόθεση Novartis”, “Προανακριτική”, “ΝΔ”, “Τσίπρας”, “Γεωργιάδης”, “Βουλή”, “ΣΥΡΙΖΑ”, “μάρτυρες”. Από την άλλη το News 24/7 έχει ως κυρίαρχες λέξεις τις: “Novartis”, “Προανακριτική”, “ΝΔ”, “ΣΥΡΙΖΑ”, “υπόθεση Novartis”, “Τουλουπάκη”, “σκάνδαλο Novartis”, “σκευωρία”, “Βουλή”, “Σαμαρά”.
Από τις 15 συχνότερες λέξεις των διαφορετικών μέσων, πρώτη σε όλες είναι, προφανώς, η “Novartis”. Σημαντικότερο όλων εδώ είναι η λέξη “σκάνδαλο”. Για την Εφ.Συν. η λέξη αυτή είναι τρίτη στη συχνότητα, ενώ στο News 24/7 είναι ένατη, ενώ στην περίπτωση του ΣΚΑΙ δεν είναι καν στις πρώτες 15 λέξεις. Από την άλλη η παρουσία της λέξης “υπόθεση” αποτελεί τον συχνότερο τρόπο αναφοράς στο ζήτημα της Νοβάρτις στα μέσα του ΣΚΑΙ και του News 24/7. Επίσης, η λέξη “σκευωρία” χρησιμοποιείται περισσότερο στην Εφ.Συν. και το News 24/7 από ότι στο ΣΚΑΙ. Η αναφορά σε ονόματα πολιτικών επίσης παρουσιάζει μία μικρή διαφοροποίηση, με την Εφ.Συν. να έχει μόνο τον Σαμαρά στις 15 συχνότερες λέξεις της, ενώ το News 24/7 και το ΣΚΑΙ αναφέρουν και τα δύο από έξι, αν και διαφορετικούς, πολιτικούς.
Οι τίτλοι των δημοσιευμάτων είχαν αρκετές διαφορές. Το ίδιο μπορεί να λεχθεί και για τις περιλήψεις των άρθρων, αλλά εδώ οι διαφορές είναι λιγότερο έντονες.
Όλα τα μέσα έχουν τις λέξεις “Νοβάρτις” και “υπόθεση” ανάμεσα στις συχνότερες λέξεις που χρησιμοποιούσαν, ενώ η λέξη “σκάνδαλο” μειώνεται ελαφρώς, παρότι παραμένει στις 15 συχνότερες στις περιπτώσεις της Εφ.Συν. και του News 24/7.
Πέρα από τις συχνότερες λέξεις τους που χρησιμοποιούνται, το συναισθηματικό περιεχόμενο των τίτλων και των περιλήψεων των δημοσιευμάτων αποτελεί άλλη μία περίπτωση όπου συναντώνται ορισμένες διαφορές.
Στις περιπτώσεις της θετικότητας, της αρνητικότητας και της εμπιστοσύνης που αποπνέει το αναλυόμενο περιεχόμενο, υπάρχουν αρκετές συγκλίσεις, με την αρνητικότητα να υπερέχει και στα τρία μέσα, ενώ η εμπιστοσύνη είναι αρκετά χαμηλή. Η σημαντικότερη διαφορά εδώ συναντάται στην θετικότητα στον ΣΚΑΙ, η οποία αυξήθηκε σημαντικά μετά το 2020, ενώ στα άλλα δύο έμεινε ίδια ή μειώθηκε.
Τρία άλλα συναισθήματα όμως δίνουν μία αρκετά διαφορετική εικόνα. Στις περιπτώσεις του θυμού, της αηδίας και της χαράς οι αποκλίσεις μεταξύ των μέσων είναι αρκετά σημαντικές. Για το News 24/7 και την Εφ.Συν., ο θυμός έχει μία ανοδική πορεία από το 2017 έως σήμερα, ενώ για το ΣΚΑΙ μία καθοδική. Εξίσου, η αηδία ακολουθεί μία ανάλογη πορεία στα ίδια μέσα, με μία σημαντική μείωση το 2022 για το News 24/7, ενώ στο ΣΚΑΙ ξανά μειώνεται από την κορύφωσή της το 2020. Η χαρά από την άλλη είναι το λιγότερο συχνό συναίσθημα σε όλα.
Στα τελευταία τέσσερα αναλυόμενα συναισθήματα, την έκπληξη, τον φόβο, την λύπη και την προσδοκία, υπάρχουν αρκετές ομοιότητες. Ο φόβος αυξήθηκε ανά τα έτη, ενώ στα δύο εκ των τριών μέσων είναι το κυρίαρχο συναίσθημα. Από την άλλη, η προσδοκία αυξήθηκε ιδιαίτερα στον ΣΚΑΙ και κατέληξε να είναι το κυρίαρχο συναίσθημα. Η λύπη επίσης σημείωσε μία ανοδική πορεία και στα τρία μέσα.
Στην ειδησεογραφική κάλυψη της υπόθεσης Νοβάρτις το καθένα από τα τρία μέσα που αναλύθηκαν, το ΣΚΑΙ, η Εφημερίδα των Συντακτών και το News 24/7, έχουν δώσει ένα δικό τους στίγμα για το πώς μιλάνε σχετικά με αυτήν την δαιδαλώδη ιστορία που απασχόλησε τη χώρα τα τελευταία χρόνια. Η Εφ.Συν. μιλάει περισσότερο για σκάνδαλο από ότι το News 24/7, με το ΣΚΑΙ να χρησιμοποιεί ελάχιστα τον όρο. Επίσης έχουν δώσει διαφορετική σημασία σε ορισμένα πολιτικά πρόσωπα, με τον ΣΚΑΙ να αναφέρεται συχνά, εκτός του Σαμαρά, όπου όλοι αναφέρονται αρκετά σε αυτόν, στον Βενιζέλο, τον Τσίπρα και τον Γεωργιάδη, ενώ το News 24/7 ανέφερε αρκετά τον Μητσοτάκη και τον Πολάκη. Ακόμα, το συναισθηματικό φορτίο του περιεχομένου είχε αρκετές διαφορές, με άλλα να είναι πιο θετικά και άλλα πιο αρνητικά. Παρά τις διαφορές όμως, τα συναισθήματα παραλληλίζονταν αρκετά μεταξύ των μέσων, με την αρνητικότητα και τον φόβο να είναι τα κυρίαρχα.
Οι διακομματικές διαμάχες για την ιστορία της Νοβάρτις συνεχίζονται ακόμη και σήμερα, με την ειδησεογραφική κάλυψη της υπόθεσης να αποτελεί και αυτή ένα μέρος της δημόσιας συζήτησης, με ορισμένα μέσα να δίνουν έμφαση σε άλλα ζητήματα, με άλλες πλαισιώσεις και άλλη συναισθηματική φόρτιση.
Παύλος Μεθόδιος