Μάσκες, καραντίνα, εμβόλιο, ιός, μεταλλάξεις είναι κάποιες από τις λέξεις που σχεδόν καθημερινά θα ακούσουμε γύρω μας ή θα διαβάσουμε έστω και φευγαλέα σε κάποιο ενημερωτικό newsfeed. Η εξάπλωση της πανδημίας έχει εισβάλει στην καθημερινότητα μας και έχει αλλάξει αναμφισβήτητα τόσο τον τρόπο ζωής μας, όσο και τη θεματολογία των συζητήσεων μας. Αντίστοιχα, κανάλια και ειδησεογραφικά portals, ενισχύουν το αφήγημα της καταστροφικής αυτής παγκόσμιας υγειονομικής κρίσης, δίνοντας βήμα πότε σε έγκριτα μέλη της ιατρικής κοινότητας και πότε στον επιστημονικό αντίλογο. Τα λεγόμενα «φονικά» κύματα είναι αλλεπάλληλα, με το τέταρτο να κάνει ήδη έκδηλη την παρουσία του, οι μεταλλάξεις μετονομάζονται και ταυτίζονται με νέα ακρώνυμα, ενώ η κοινωνική πόλωση μεταξύ εμβολιασμένων και αρνητών αυξάνεται . Η επιστημονική ορολογία και το νέο λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται από τα ΜΜΕ είναι απαραίτητο για την κατανόηση του φαινομένου, ωστόσο συχνά μοιάζουν να συγχέονται έννοιες και όροι όπως τα μέτρα της δημόσιας τάξης με τα μέτρα δημόσιας υγείας.
Το χρονικό του ιού ξεκινά στα τέλη του Δεκέμβρη του 2020 και σταδιακά ξεκινά η διασπορά του ανά την υφήλιο. Τα πρώτα κρούσματα δεν αργούν να εμφανιστούν και στην Ευρωπαϊκή ήπειρο, παρουσιάζοντας ήδη από τον Φεβρουάριο του 2021 την εκθετική αύξηση με πιο ανησυχητικό επίκεντρο την Ιταλία. Στην Ελλάδα, το πρώτο κρούσμα (ασθενής μηδέν) επιβεβαιώνεται στις 26 Φεβρουαρίου. Πρόκειται για μια 38χρονη από την Θεσσαλονίκη, η οποία είχε ταξιδέψει στη Βόρεια Ιταλία. Η παγκόσμια αντίληψη για τον covid-19 έχει πλέον αλλάξει, και οι αρχές εξετάζουν ήδη σενάρια έκτακτης ανάγκης για να περιορίσουν την εξάπλωση του. Η συνέχεια γνωστή.. Γεμάτα νοσοκομεία, ανακοινώσεις από θεσμούς για μια κατάσταση που κλιμακώνεται, έπειτα απαγόρευση κυκλοφορίας, τηλεργασία, παραπληροφόρηση, Κορωνο-ταμείο, νέα μέτρα, νέες δηλώσεις και πάλι από την αρχή.
Κατά τη διάρκεια των εξελίξεων των τελευταίων μηνών η ενημέρωση για την πανδημία μέσω του εντύπου και ψηφιακού τύπου αποτέλεσε σχεδόν μονόδρομος για τη μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού. Σε συνέχεια λοιπόν των παραπάνω, στάθηκε αφορμή να μελετηθεί η στάση και o τρόπος που τα ΜΜΕ κάλυψαν την πανδημία, καθώς και να αναλυθεί η ορολογία που επέλεξαν να χρησιμοποιήσουν στα κείμενα τους. Στην συγκεκριμένη έρευνα, επιλέχτηκε η ειδησεογραφική ιστοσελίδα iefimerida για την κάλυψη του θέματος «covid-19» σε πάνω από 500 αναρτήσεις της.
Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με το wordcloud η λέξη που χρησιμοποιήθηκε περισσότερο στην αρθρογραφία της συγκεκριμένης ιστοσελίδας ως φυσικό επακόλουθο ήταν η λέξη «covid-19» καθώς αποτελεί και την επίσημη ονομασία σύμφωνα με τον Π.Ο.Υ.. Εντύπωση προκαλεί η λέξη «πρέπει» η οποία είναι η αμέσως επόμενη σε χρήση, ενώ ακολούθησαν σε μικρότερη ένταση οι λέξεις «εμβόλιο/ια».
Σε συνέχεια της ανάλυσης παρατηρήθηκε ότι η λέξη covid-19 χρησιμοποιήθηκε 884 και ακλούθησε στα μισά ποσοστά η ελληνική ονομασία του ιού «κορωνοιός» καθώς και οι λέξεις «εμβόλιο» , «κρούσματα» και «υγεία».
Σχετικά με την πολικότητα των άρθρων παρατηρείται έντονα η θετικότητα την περίοδο της λήξης της απαγόρευσης κυκλοφορίας και του lockdown, ενώ από την Ιούλιο και μετά είναι εμφανή η πτώση των θετικών συναισθημάτων η οποία μπορεί να συνδυαστεί με την αύξηση των κρουσμάτων αλλά και την κούραση του κοινού λόγω της πανδημίας.
Στη συνέχεια αναλύθηκε ο βαθμός των συναισθημάτων των κειμένων και χωρίστηκαν στις εξής ομάδες: θυμός, προσδοκία-ελπίδα, απέχθεια, φόβος, χαρά, λύπη και έκπληξη . Σε διάρκεια έξι μηνών παρατηρείται η έντονη αύξηση της λύπης/θλίψης το οποίο είναι και το επικρατέστερο συναίσθημα, ενώ τον μήνα Μάιο εμφανίστηκε έντονα και το συναίσθημα της προσδοκίας.
Όσον αναφορά τις συχνότερες φράσεις που καταγράφηκαν στα κείμενα και στα άρθρα της ειδησεογραφικής ιστοσελίδας παρατηρούνται οι εξής κατηγορίες: κρούσματα, νέα κρουσματα, νέου κορονοιού, δόση εμβολίου δεύτερη δόση κτλ. Με βάση το γράφημα παρατηρούμε ότι δόθηκε έμφαση σε κεφράσεις που χρησιμοποιούνταν στα νέα που εξήγγειλε καθημερινά ο ΕΟΔΥ για την κατάσταση των κρουσμάτων στην χώρα μας .
Tέλος, ενδιαφέρον παρουσιάζει και ο πίνακας- γράφημα, σχετικά με την οπτικοποίηση των δεδομένων που αφορά την ομοιότητα του κειμένου των άρθρων, με στόχο να αντιληφθούμε την ομοιότητα σχετικά με τον τρόπο γραφής και δημοσίευσης των κειμένων στην συγκεκριμένη ιστοσελίδα.
Στο συγκεκριμένα γράφημα αναπαριστάται ένας συγκεκριμένος αριθμός άρθρων (20) για λόγους δειγματισμού. Η παραπάνω ανάλυση έχει πραγματοποιηθεί με τη μορφή heatmap, δείχνοντας τα πιο όμοια μεταξύ τους άρθρα αλλά και τη διακύμανση αυτών με βάση τη γραφή τους.
Μαρίλια Μαυρικίου
Η ανάλυση πραγματοποιήθηκε μέσω της γλώσσας προγραμματισμού Python και στο περιβάλλον του Google Colab.
Η φωτογραφία στην αρχή του άρθρου συλλέχθηκε από το unsplash.com.