Η ψήφιση του εργασιακού νομοσχεδίου την 16η Ιουνίου του 2021 θεωρείται ως μία ιστορική μεταρρύθμιση, καθώς η εργασιακή νομοθεσία δεν έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό από το 1982. Συνοπτικά, κάποιες από τις αλλαγές που φέρνει το νομοσχέδιο για την προστασία της εργασίας είναι οι εξής:
- Η ψηφιακή κάρτα εργασίας θα καταγράφει τον πραγματικό χρόνο εργασίας και τις υπερωρίες.
- Νέες άδειες για τη συμφιλίωση της επαγγελματικής με την οικογενειακή ζωή(π.χ. γονική άδεια 4 μηνών)
- Η δημιουργία της Επιθεώρησης Εργασίας ως Ανεξάρτητης Αρχής που θα αντικαταστήσει το ΣΕΠΕ.
- Μέτρα κατά της βίας και παρενόχλησης στην εργασία.
- Προστασία από απολύσεις.
Οι καινομοτίες
Το εν λόγω νομοσχέδιο εισάγει ορισμένες διατάξεις που βρίσκονται στη σωστή κατεύθυνση, όπως τα άρθρα 1-23 στα οποία επισημαίνονται οι διατάξεις που αφορούν στην κύρωση της σύμβασης 190 της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας για την εξάλειψη της βίας και της παρενόχλησης στο χώρο της εργασίας. Επίσης, η θεσμοθέτηση της Ψηφιακής Κάρτας Εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε μείωση της παραβατικότητας των εργοδοτών με χαρακτηριστικό παράδειγμα την μάυρη εργασία και τις απλήρωτες υπερωρίες.
Οι προβληματικές διατάξεις
Ωστόσο, σύμφωνα με το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος η διευθέτηση του χρόνου εργασίας με ατομικές συμβάσεις (άρθρο 59) μεταξύ του εργαζομένου και του εργοδότη υποκρύπτει φαινόμενα εξαπάτησης των εργαζομένων, όπως προσαρμογή της εργασίας με βάση τις δραστηριότητες της επιχείρησης. Δηλαδή, όποτε η επιχείρηση θα έχει αυξημένη δραστηριότητα, ο εργαζόμενος αντί για 8ωρο θα δουλεύει 10ωρο. Αυτές τις υπερωρίες όμως δεν θα τις πληρώνεται αλλά θα λαμβάνει ρεπό, άδεια ή θα δουλευέι μειωμένο ωράριο.
Ακόμα, η αύξηση του ανώτατου ορίου υπερωριών σε 150/έτος, από 120 ώρες/έτος για τις υπηρεσίες δημιουργεί προβληματισμό, καθώς η διάταξη δεν παρακινεί τις επιχειρήσεις να κάνουν νέες προσλήψεις αλλά να εξουθενώνουν το υπάρχον ανθρώπινο δυναμικό.
Επικοινωνιακός πόλεμος
Όπως αναμενόταν, το νομοσχέδιο προκάλεσε επικοινωνιακό πόλεμο μεταξύ κυβέρνησης και κομμάτων της αντιπολίτευσης, συνδικαλιστικών οργανώσεων και πολιτών. Οι διαξιφισμοί και οι εντάσεις έλαβαν χώρα στο διαδίκτυο, όπου τόσο οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες όσο και οι χρήστες του twitter με διαφορετικό ιδεολογικό και πολιτικό προσανοτολισμό εξέφραζαν τις απόψεις τους με σφοδρότητα.
Μεθοδολογία
Με αφορμή την κόντρα που ξέσπασε για το νέο νομοσχέδιο, συλλέξαμε τά άρθρα τριών ειδησεογραφικών ιστοσελίδων και τα tweets του κύριου Χατζηδάκη. 300 άρθρα συλλέχθησαν από την efsyn.gr, 90 από τον skai.gr και 2.000 από τα dikaiologotika.gr. Στις efsyn.gr και skai.gr έγινε αναζήτηση με τη λέξη-κλειδί ‘εργασιακό νομοσχέδιο, ενώ τα άρθρα από τα dikaiologitika.gr εξήχθησαν από την ειδική στήλη ‘Εργασιακά’. Κριτήριο επιλογής των ιστοσελίδων αποτέλεσε ο διαφορετικός πολιτικός προσανοτολισμός που ακολουθούν. Παράλληλα, εξήχθησαν 155 tweets από τον λογαριασμό του κύριου Χατζηδάκη. Τα άρθρα συλλέχθησαν το χρονικό διάστημα πριν τεθεί το νομοσχέδιο σε διαβούλευση (12 Μαΐου) αλλά και μετά την ψήφιση του (16 Ιουνίου). Tweets του υπουργού Εργασία εξήχθησαν για όλο το 2021.
Διαφοροποίηση στη χρήση λέξεων
Όπως παρατηρούμε στα σύννεφα λέξεων, οι ιστοσελίδες αν και χρησιμοποιούν κοινές λέξεις όπως ‘εργασιακό νομοσχέδιο’, ‘κυβέρνηση’, ‘απεργία’, ‘έργασία’, ‘μητσοτάκη’, ‘χατζηδάκη, ‘υπουργός εργασίας’ κλπ. διαφοροποιούνται στη χρήση κάποιων λέξεων. Η efsyn.gr κάνει κυρίως χρήση λέξεων που στηλιτεύουν την κυβέρνηση για το νομοσχέδιο, όπως ‘ενάντια’ και ‘αντεργατικό νομοσχέδιο’, ενώ ο skai.gr αναφέρεται αρκετά συχνά στην προστασία της εργασίας από το νομοσχέδιο (Εικόνες 1 & 2).
Τα dikaiologitika.gr που ειδικεύονται στα εργασιακά ασχολούνται με γενικά θέματα για την εργασία όπως το ‘ εργασιακό νομοσχέδιο’, ο ‘κοινωνικός τουρισμός’, το ‘υπουργείο εργασίας’ αλλά και ειδικότερα με την απεργία για το νομοσχέδιο με τις λέξεις ‘τετάρτη ιουνίου, ’24 ωρη απεργία, ‘στάση ‘εργασίας’, ‘απεργία αδεδυ’ κ.α.
Μεταφερόμενοι στο twitter του κύριου Χατζηδάκη, αντιλαμβανόμαστε από την Εικόνα 4 ότι ο υπουργός απευθύνεται στον ΣΥΡΙΖΑ συγκεκριμένα αλλά και στην αντιπολίτευση γενικότερα. Παράλληλα, χρησιμοποιεί έντονα τις λέξεις “εργασία” , “κυβέρνηση”, ‘εργαζόμενος” λόγω της θέσης του. Ειδικότερα για το εργασιακό νομοσχέδιο, αναφέρεται με λέξεις όπως “προστασία εργασίας”, “διευθέτηση χρόνου” κ.α.
Όπως είναι λογικό, skai.gr και efsyn.gr αναφέρονται πολύ συχνά στο εργασιακό νομοσχέδιο. Ωστόσο, η διαφορετική στάση των δύο ιστοσελίδων για το νομοσχέδιο είναι ξεκάθαρη και πάλι. Από την μία, η efsyn.gr εκφράζει την αντίθεση της για το νέο νομοσχέδιο χαρακτηρίζοντας το “αντεργατικό”, “έκτρωμα” και ότι θα φέρει τον “εργασιακό μεσαίωνα.
Στην αντίπερα όχθη, το skai.gr τάσσεται μάλλον υπέρ του νομοσχεδίου χρησιμοποιώντας λέξεις όπως “προστασία εργασία”, “νομοσχέδιο προστασία” (αν και ονομάζεται “νομοσχέδιο για την προστασία της εργασίας”). Ιδιαίτερη μνεία γίνεται στην ψηφιακή κάρτα εργασίας από τον Σκαϊ αλλά μικρότερη σημασία δίδεται στην 24ωρη πανελλαδική απεργία της Τεταρτίας για το νομοσχέδιο. Παράλληλα, ο skai.gr αναφέρεται στον Σύριζα και στην Φώφη Γεννηματά σχετικά με το εργασιακό.
Η ιστοσελίδα dikaiologitika.gr που διαθέτει ειδική στήλη για τα εργασιακά, χρησιμοποιεί πολύ συχνά λέξεις όπως “οαεδ”, και “απεργία” (περίπου 430 φορές έκαστη) και “εργασία” (περίπου 350 φορές) στους τίτλους της. Επίσης, αναφέρεται συχνά και στις λέξεις “τουρισμός”, “επίδομα”, “αιτήσεις” κ.α. Οι λέξεις “εργασιακό” και “νομοσχέδιο” εμφανίζονται σε περίπου 200 άρθρα.
Ωστόσο στην περίληψη των άρθρων της dikaiologitika.gr, παρατηρούμε ότι στην πρώτη θέση φιγουράρει το ζευγάρι λέξεων ‘εργασιακό νομοσχέδιο” (175 εμφανίσεις), ενώ και πάλι λέξεις όπως ο “κοινωνικός τουρισμός” και “επίδομα ευρώ” ακολουθούν. Επίσης, τα dikaiologitika.gr αναφέρονται αρκετά συχνά και στην απεργία του Ιουνίου για το εργασικό νομοσχέδιο.
Ο υπουργός εργασίας Κωστής Χατζηδάκης όλο το 2021, έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην καινοτομία της ψηφιακής κάρτας εργασίας που εισάγεται με το νέο νομοσχέδιο στην προστασία της εργασίας από το νομοσχέδιο και σε λέξεις όπως “διευθέτηση χρόνου” και “χρόνος εργασίας”. Με αυτό τον τρόπο ο υπουργός επιθυμεί να τονίσει τις σημαντικές αλλαγές (όπως προαναφέραμε) που θα φέρει το νέο νομοσχέδιο στις εργασιακές συνθήκες των εργαζομένων.
Οι ειδησεογραφικές ιστοσελίδες δημοσιεύσαν πολύ περισσότερα άρθρα τον μήνα Ιούνιο (16 Ιουνίου ψηφίστηκε το νομοσχέδιο) και λιγότερα τους άλλους μήνες. Πιο συγκεκριμένα η efsyn.gr δημοσίευσε περίπου 150 άρθρα τον Ιούνιο και τα dikaiologitika.gr 2000. Εδώ να σημειώσουμε ότι τα άρθρα που εξήχθησαν για τον εν λόγω μήνα από τα dikaiologitika ήταν πολύ περισσότερα από τους άλλους μήνες.
Ανάλυση συναισθημάτων
Η ανάλυση των συναισθηματικών χαρακτηριστικών των άρθρων έδειξε ότι το συναισθηματικό φορτίο των κειμένων αυξήθηκε κατακόρυφα την περίοδο της ψήφισης του εργασιακού. Ο εβδομαδιαίος αριθμός των συναισθημάτων απεικονίζει ότι τα άρθρα των τριών ιστοσελίδων (skai.gr, efsyn.gr και dikaiologitika .gr) κορυφώθηκαν την 13η Ιουνίου του 2021, δηλαδή τρεις μέρες πριν την ψήφιση του νομοσχεδίου. Η κορύφωση ίσως μπορεί να εξηγηθεί από την έντονη πολιτική κόντρα που διαδραματιζόταν όλη την αυτή την περίοδο. Ακόμα ένα στοιχείο που επιβεβαιώνει την υπόθεση είναι ότι τα άρθρα των ιστοσελίδων εξέπεμπαν κυρίως αρνητικά συναισθήματα, οπότε και τα άρθρα αντικατόπτριζαν τον επικοινωνιακό πόλεμο για το νομοσχέδιο.
Ωστόσο, αντίφαση προκαλεί το εύρημα ότι την αρνητικότητα των άρθρων ακολουθεί η θετικότητα. Επιπρόσθετα, μεγαλύτερη διακύμανση στα συναισθήματα μέσα στο χρόνο συναντάται στην efsyn.gr, ενώ τα άρθρα των skai και dikaiologitika χαρακτηρίζονται από περισσότερη συναισθηματική σταθερότητα. Πιθανή εξήγηση που μπορεί να δοθεί αποτελεί το γεγονός ότι η efsyn θεωρείται ένα εναλλακτικό μέσο που ασκεί έντονη κριτική στην κυβέρνηση της Ν.Δ. και ως εκ τούτου τα συναισθήματα των άρθρων της θα έχουν έντονες αυξομειώσεις.
Τέλος, όπως και στις τρεις ιστοσελίδες έτσι και στα tweets του υπουργού Εργασίας, η κορύφωση των συναισθημάτων συνέβη τον μήνα Ιούνιο, όταν ψηφίστηκε το νομοσχέδιο. Το αρνητικό συναίσθημα βρίσκεται στην πρώτη θέση το οποίο κυριάρχησε σε 80 tweets του κύριου Χατζηδάκη για τον μήνα Ιούνιο.
Τελικές σκέψεις
Συμπερασματικά, τα άρθρα της efsyn.gr και του skai.gr εξέφραζαν διαμετρικά αντίθετες απόψεις για το εργασιακό νομοσχέδιο. Η efsyn.gr ως “εναλλακτικό” μέσο φάνηκε να καταδικάζει έντονα το νομοσχέδιο ενώ το skai.gr ως πιο “συντηρητικό” μέσο να το υποστηρίζει. Η ιστοσελίδα dikaiologotika.gr διατήρησε μία αμέτοχη στάση για το νομοσχέδιο και επειδή τα δεδομένα συλλέχθησαν από την στήλη της “Εργασιακά” αναφερόταν γενικότερα στα εργασιακά θέματα. Παράλληλα, το αρνητικό συναίσθημα κυριάρχησε στα άρθρα των ειδησεογραφικών οργανισμών αντικατοπτρίζοντας την πολιτική ένταση που έγειρε το εργασιακό νομοσχέδιο.
Αθανάσιος Σουλιώτης
Οπτικοποίηση ορισμένων γραφημάτων με το Flourish
Η ανάλυση δεδομένων πραγματοποιήθηκε μέσω της γλώσσας προγραμματισμού Python
Κώδικας στο Github εδώ
Πηγές: taxheaven , e-nomothesia