Ο κορονοϊός αποτελεί πλέον μία έννοια συνυφασμένη με την καθημερινότητα μας. Είναι δεδομένο ότι για τα μέσα μαζικής ενημέρωσης είναι ένα βασικό πεδίο παραγωγής ειδήσεων και σχολιασμού και συνεπώς έχει διαχυθεί και στην κοινωνία, όπου εντοπίζεται ως μία νέα πραγματικότητα που σχολιάζεται ποικιλοτρόπως. Στο διάστημα του ενός χρόνου και έξι περίπου μηνών που υπάρχει στη ζωή μας, οτιδήποτε συνοδεύει τον κορονοϊό αποτελεί και προϊόν αμφισβήτησης, φόβου, διχόνοιας, και διχογνωμίας. Κατά καιρούς έχουν αμφισβητηθεί τα μέτρα προστασίας, η σοβαρότητα του ιού, ο τρόπος με τον οποίο “δημιουργήθηκε”, αν συνέβη κάτι τέτοιο, καθώς επίσης και πιο πρόσφατα το εμβόλιο ως αποτελεσματικό μέσο καταπολέμησης του. Παρόλα αυτά η πραγματικότητα όπως αντικατοπτρίζεται στα παρακάτω διαγράμματα δείχνει πώς ο κορονοϊός αποτέλεσε και συνεχίζει να αποτελεί μία επείγουσα κατάσταση που χρήζει σίγουρα άμεσης αντιμετώπισης.
Η ανάλυση που πραγματοποιήθηκε στο παρόν άρθρο σχετίζεται με την ειδησεογραφία των μηνών Μαΐου και Ιουνίου σχετικά με το θέμα του Κορονοϊού. Δεδομένα εξορύχθηκαν από το cnn.gr και μόνο όσα σχετίζονταν με το θέμα του κορονοϊού, ενώ παράλληλα συγκεντρώθηκαν και τα tweets που έγιναν κατά τη διάρκεια αυτών των δύο μηνών, τα οποία στο σώμα του κειμένου τους είχαν το #κορονοϊός. Επιλέχθηκαν οι δύο τελευταίοι αυτοί μήνες καθώς κατά τη διάρκεια τους σήμανε:
1. το τέλος της εξάμηνης καραντίνας (μέχρι την οποία είχαν εμφανιστεί δύο καταγεγραμένα κύματα κορονοϊού),
2. η πρόσβαση στα διαθέσιμα εμβόλια σε όλες τις ηλικιακές ομάδες καθώς και
3. η απαρχή της μετάλλαξης Δέλτα (αλλιώς ινδικής μετάλλαξης) η οποία άρχισε εκ νέου να κατακλύζει την ελληνική δημοσιογραφία και αποτέλεσε και θέμα σχολιασμού για τους έλληνες χρήστες twitter.
Αρχικά λοιπόν, αναλύοντας τους 510 τίτλους της ειδησεογραφικής σελίδας του cnn για τους δύο τελευταίους μήνες, παρατηρούμε ότι οι πιο συχνές λέξεις που βρίσκονταν στους τίτλους αυτούς αποτυπώνονται στο παρακάτω διάγραμμα:
Όπως είναι λογικό, οι τίτλοι των άρθρων που δημοσιεύτηκαν, ως επι το πλείστον, αναφέρουν ως επικρατέστερες λέξεις τα “νέα κρούσματα” δεδομένου ότι κάθε μέρα υπήρχε ένα τουλάχιστον άρθρο που ενημέρωνε σχετικά με τον αριθμό των νέων κρουσμάτων για την συγκεκριμένη ημέρα ενώ μεταξύ των πιο πολυ χρησιμοποιημένων λέξεων είναι τα rapid – self test που πιθανότατα σχετίζεται με την άρση της απαγόρευσης των μετακινήσεων από νομό σε νομό και προς τα νησιά με την χρήση των εν λόγω tests, καθώς και η μετάλλαξη δέλτα που έχει έρθει στην ελληνική ειδησεογραφία το τελευταίο δεκαήμερο κι όμως βρίσκεται πολύ ψηλά στην κατάταξη.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα, πολύ ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι λέξεις που κυριαρχούν και στο twitter γύρω από τη λέξη #κορονοϊός. Το twitter ως ένα κοινωνικό δίκτυο, το οποίο ανήκει στην ευρύτερη κατηγορία των social media και ξεχωρίζει από τα όλα ως προς το όριο που θέτει των 140 χαρακτήρων στις δημοσιεύσεις του, χρησιμοποιείται κατά κόρον όπως και στις περισσότερες χώρες έτσι και στην Ελλάδα, για την ανάδειξη επίκαιρων θεμάτων συνήθως χιουμοριστικά ή με έντονο το στοιχείο του προβληματισμού, προωθώντας ουσιαστικά τον δημόσιο διάλογο. Συγκεκριμένα, λοιπόν, γύρω από το #κορονοϊός, οι λέξεις που εμφανίζονται ως πιο πολυχρησιμοποιημένες στο ελληνικό twitter είναι οι εξής που απεικονίζονται στον παρακάτω πίνακα:
Και εδώ, λοιπόν, βλέπουμε πως ψηλότερα στην κατάταξη και με μεγάλη διαφορά από άλλες λέξεις φράσεις είναι τα “νέα κρούσματα” ως αποτέλεσμα της καθημερινής ενημέρωσης για αυτά, ενώ η μετάλλαξη δέλτα και εν συνέχεια φράσεις που σχετίζονται με την μετάδοση του ιού υπό την μορφή της μετάλλαξης δέλτα. Φαίνεται, ότι η νέα αυτή μορφή του κορονοϊού έχει αποτελέσει το μεγαλύτερο λοιπόν έναυσμα συζήτησης για τους χρήστες του twitter κάτι που πιθανότατα σχετίζεται και με τις διαφωνίες που έχει ξεσηκώσει το συγκεκριμένο θέμα και σε τηλεοπτικά κανάλια μεταξύ ειδικών αλλά και σε οποιοδήποτε πλαίσιο, στο οποίο υπάρχει συναναστροφή ανθρώπων.
Ειδικότερα, έγινε συναισθηματική ανάλυση 3900 tweets μεταξύ 3-8/07/2021, καθώς το συγκεκριμένο πενθήμερο:
- αυξήθηκαν εκ νέου τα κρούσματα του κορονοϊού σε όλη την Ελλάδα, αλλά με επίκεντρο την Αττική και ξεκίνησαν τα δημοσιεύματα που έφεραν στο προσκήνιο τον κίνδυνο ενός 4ου lockdown
- παράλληλα μόλις άρχισαν να εφαρμόζονται και τα μέτρα, με βάση τα οποία για να μετακινηθεί κανείς σε κάποιο νησί στην ελληνική επικράτεια, θα μπορούσε να το κάνει μόνο με pcr ή rapid test,
- τέλος διαφάνηκε διχογνωμία μεταξύ ειδικών για το κάτα πόσον η μετάλλαξη δέλτα είναι ή όχι πιο επικίνδυνη ή θανατηφόρα από ότι ο αρχικό κορονοϊός.
Στο παρακάτω διάγραμμα αποτυπώνεται η συναισθηματική ανάλυση των tweets ακριβώς τις μέρες αυτές
Συγκεκριμένα, στις 06/07/2021 υπήρξε και η πρώτη έκρηξη κρουσμάτων με πάνω από 1500 νέα κρούσματα μετά από μία περίοδο ύφεσης και ανακοινώθηκαν και τα νέα μέτρα με έναν εκ των βασικών τίτλων στην ελληνική ειδησεογραφία το “Μόνο καθήμενοι σε μπαρ και κλαμπ από τις 8 Ιουλίου”, ανακοίνωση που έκανε ο κ. Χαρδιάλιας εκείνη την μέρα. Παρόλα αυτά την επόμενη κιόλας μέρα υπήρξαν αρκετά δημοσιεύματα για το κατά πόσο ο ιός είναι πλέον πιο ήπιος ή οχι, πράγμα που επίσης μπορεί να αποτυπωθεί στην πτώση του “negativity”.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει το παρακάτω διάγραμμα, που αναδεικνύει τον θυμό που έκρυβαν τα ελληνικά tweets κατά την ίδια χρονική περίοδο. Την έκτη μέρα, οπότε και παρατηρείται η αύξηση στο “negativity” παρατηρείται και η αύξηση στο “anger”, πράγμα που φυσικά δείχνει την σύνδεση των δύο αρνητικών συναισθημάτων, τα οποία και για τις επόμενες μέρες φαίνεται ότι ακολούθησαν κοινή πορεία.
Συνδυαστικά με την παραπάνω συναισθηματική ανάλυση, έχει ενδιαφέρον να δει κανείς και το βαθμό ομοιότητας που είχαν συγκεκριμένα tweets από τις μέρες αυτές στο παρακάτω διάγραμμα, οπού πρακτικά εντοπίζει κανεις ομοιότητες σε βαθμό πάνω από 0,6 σε πληθώρα tweets.
Ενδιαφέρον τελικά, παρουσιάζει και η ανάλυση των επικρατέστερων λέξεων στο σώμα των άρθρων, οι οποίες σε μεγάλο βαθμό αντικατοπτρίζουν το σύνολο των όσο γνωρίζει κανείς για την πανδημία το τελευταίο διάστημα. Συγκεκριμένα, οι λέξεις αυτές καταγράφονται στο παρακάτω word cloud:
Είναι προφανές ότι οι λέξεις που εντοπίζονται στο συγκεκριμένο wordcloud είναι αυτές που συμπυκνώνουν εν πολλοίς όλες τις επιμέρους εκφάνσεις του κορονοϊού, ως θέματος που απασχολεί το ευρύ κοινό. Και φυσικά δεν είναι τυχαίο ότι σε μεγάλο βαθμό αυτές συμπίπτουν και πάλι με αυτές που εντοπίζονται και στα tweets χιλιάδων χρηστών στο twitter. Είναι παράλληλα λογικό ότι πολλές από τις λέξεις που εντοπίζονται στο wordcloud των tweets αποτελούσαν το τελευταίο διάστημα και trending λέξεις στο twitter, πράγμα που καθιστά την επακόλουθη “κίνηση” γύρω από αυτές τις λέξεις εύλογο αποτέλεσμα.
Κλείνοντας τη συγκεκριμένη ανάλυση, θα μπορούσε κανείς να διατυπώσει την άποψη ότι ο κορονοϊός ήταν και συνεχίζει να αποτελεί ένα θέμα συζήτησης με ποικίλες εκφάνσεις. Ως αποτέλεσμα των μέτρων κατά του κορονοϊού αναδείχθηκαν πληγές της ελληνικής κοινωνίας, όπως η ενδοοικογενειακή βία, η απόλυτη στήριξη της οικονομίας στον τουρισμό, η ανυπαρξία χώρων πρασίνου στα μεγάλα αστικά κέντρα καθώς και η συνεχής διχογνωμία και “πολεμική διάθεση” που σε όλο αυτό το διάστημα ήταν εμφανής στα μέσα μαζικής ενημέρωσης όταν επρόκειτο για θέματα γύρω από τα μέτρα καταπολέμησης του κορονοϊού ή το εμβόλιο.
Το δεδομένο είναι, όπως διαπιστώθηκε και από την συναισθηματική ανάλυση ότι τα νέα που παρουσιάζονται στα Μέσα μαζικής ενημέρωσης εναρμονίζονται σε μεγάλο βαθμό με τα συναισθήματα που αποπνέουν τα ελληνικά tweets και βασικά τα tweets καθαυτά ως σχόλια στις ίδιες τις ειδήσεις φαίνεται να αναδεικνύουν αν οι θεματικές που συζητούνται αποπνέουν μια θετική αρνητική τελικά χροιά.
Ιωάννης Κούρτης