Με την έναρξη του Ρώσο-ουκρανικού πολέμου στις 24 Φεβρουαρίου του 2022, τα μέσα ενημέρωσης και τα κοινωνικά δίκτυα κατακλύζονται από πλήθος πληροφοριών και απόψεων αναφορικά με την ρωσική εισβολή στο ουκρανικό έδαφος. Καθώς η σύγκρουση συνεχίζεται με αμείωτη ένταση, τα ονόματα των ηγετών των δύο αντιμαχόμενων κρατών εκτοξεύονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος της παγκόσμιας σφαίρας. Ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντίμιρ Πούτιν και ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι, ως εκπρόσωποι των δύο στρατοπέδων, βρίσκονται διαρκώς κάτω από το μικροσκόπιο της κοινής γνώμης, αποκτώντας πρωταγωνιστικούς ρόλους στην αρθρογραφία για τον πόλεμο. Στον ελλαδικό χώρο, η δημοτικότητα και των δύο πολιτικών φαίνεται να “υποφέρει” σύμφωνα με τα δεδομένα της έρευνας “Τι Πιστεύουν οι Έλληνες ” του οργανισμού διαΝΕΟσις.
Όπως βλέπουμε στον πίνακα, η πλειοψηφία των Ελλήνων πολιτών είναι αρνητικά διακείμενη προς τους δύο ηγέτες. Αναφορικά με τον Ουκρανό πρόεδρο, το 34,3% των πολιτών εκφράζει θετική άποψη για τον Ζελένσκι, ενώ το 45,7% εκφράζεται αρνητικά. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν απολαμβάνει ακόμη χαμηλότερη δημοτικότητα, καθώς μόλις το 18,8% των Ελλήνων πολιτών έχει θετική γνώμη για τον Ρώσο πρόεδρο, ενώ το 69,1% διάκειται αρνητικά προς αυτόν.
Ο πρόεδρος Πούτιν φαίνεται να δέχεται το μεγαλύτερο πλήγμα, καθώς μετά την ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, οι θετικές γνώμες υποχωρούν δραματικά. Στην ηλικιακή ομάδα 65+ ετών, μόνο το 12% διατηρεί θετική γνώμη για τον Ρώσο πρόεδρο, ποσοστό που κυμαινόταν στα 51,7% τον Δεκέμβριο του 2019. Εν αντιθέσει, η δημοτικότητα του Ζελένσκι κορυφώνεται στην ομάδα 65+ ετών, καθώς το 50,3% των ερωτηθέντων διάκειται θετικά προς το πρόσωπο του Ουκρανού προέδρου.
Παρά την χαμηλή δημοτικότητα, ενδιαφέρον προκαλεί η γενικότερη συζήτηση γύρω από τα ονόματα των δύο ηγετών, τόσο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης όσο και στα μέσα ενημέρωσης κατά την δημοσιογραφική κάλυψη του Ρώσο-ουκρανικού πολέμου. Στον ιστοχώρο του “Twitter” αντλήσαμε 4.000 αναρτήσεις μέσω των hashtags #Πούτιν και #Ζελένσκι κατά το διάστημα μεταξύ 11 και 20 Ιουνίου. Ομοίως, εξετάσαμε τους τίτλους 400 δημοσιευμάτων που αναφέρονταν στους δύο πολιτικούς αρχηγούς από την ενημερωτική ιστοσελίδα “news247” από τις αρχές Απριλίου μέχρι τα μέσα Ιουνίου του 2022.
Ομοιότητα Κειμένων (cosine similarity)
Παρατηρούμε ότι το σύνολο των τίτλων της ιστοσελίδας “news247” για τον Πούτιν εμφανίζει σημαντικές ομοιότητες με τους τίτλους των δημοσιευμάτων που αφορούν τον Ζελένσκι. Το γεγονός αυτό μπορεί να αιτιολογηθεί αν λάβουμε υπόψιν μας την πρακτική τυποποίησης των τίτλων από τους αρθρογράφους και την παράλληλη χρήση “buzzwords” για την προσέλκυση του αναγνωστικού ενδιαφέροντος. Αντιθέτως, στο “Twitter” η διαφορά μεταξύ των αναρτήσεων για τον Πούτιν και τον Ζελένσκι είναι μεγαλύτερη.
Σύννεφα και Διαγράμματα Λέξεων
Twitter: Σύννεφο Λέξεων Πούτιν
Οι ΗΠΑ αποτελούν τη δεύτερη συχνότερα εμφανιζόμενη λέξη στα tweets για τον Πούτιν, ενώ έντονη είναι η παρουσία του επιθετικού προσδιορισμού “γαλλική” στο σύννεφο λέξεων, ο οποίος προσδιορίζει τις λέξεις “τηλεόραση” και “ΜΜΕ”. Την περίοδο που αντλήθηκαν τα δημοσιεύματα η Γαλλία απασχολούσε την επικαιρότητα, λόγω της διεξαγωγής βουλευτικών εκλογών. Επιπρόσθετα, γίνεται αναφορά σε κάποιο “επικό βίντεο”, στην λέξη “επανεμφάνιση”, συνοδευόμενη από το επιφώνημα “ουπς”, ενώ εμπλέκεται ταυτοχρόνως και το όνομα του Αμερικανού προέδρου Τζο Μπάιντεν (biden). Πρόκειται για την ανάρτηση της Μαρίας Δεναξά, ανταποκρίτρια στο Παρίσι, η οποία μοιράστηκε ένα βίντεο από την γαλλική τηλεόραση που αφορούσε τους δρόμους με τα ναζιστικά ονόματα της Ουκρανίας.
Οι αναρτήσεις αποκτούν μια σουρεαλιστική τροπή όσον αφορά την παρουσία του Μπάιντεν στα προς εξέταση tweets. Το “επικό βίντεο” απεικονίζει τον Αμερικανό πρόεδρο να πέφτει από το σταματημένο ποδήλατό του. Οι χρήστες σπεύδουν να μοιραστούν καυστικά σχόλια για την ηλικία του Μπάιντεν και την ηγετική του ικανότητα ως πλανητάρχη.
Twitter: Σύννεφο Λέξεων Ζελένσκι
Στο διάγραμμα με τις συχνότερα εμφανιζόμενες λέξεις στις αναρτήσεις για τον Ζελένσκι παρατηρούμε την παρουσία των ονομάτων τριών ηγετικών μορφών, του Γάλλου προέδρου Εμμανουήλ Μακρόν, του Γερμανού καγκελάριου Όλαφ Σολτς και του Ιταλού πρωθυπουργού Μάριο Ντράγκι. Πρόκειται για την επίσκεψη των τριών πολιτικών αρχηγών στην ουκρανική πρωτεύουσα στις 16 Ιουνίου του 2022. Στόχος της επίσκεψης ήταν να συνομιλήσουν με τον πρόεδρο Ζελένσκι.
Εντύπωση προκαλεί η παρουσία του ονόματος “petrenko” και “azov” στο σύννεφο λέξεων για τον Ζελένσκι. Η Νταϊάνα Πετρένκο, 16χρονη αθλήτρια πυγμαχίας από την Ουκρανία, κατέκτησε τη δεύτερη θέση σε διεθνές τουρνουά στην Ουγγαρία. Κύμα αντιδράσεων προκάλεσε η νεαρή πυγμάχος όταν ύψωσε την σημαία του ναζιστικού τάγματος Αζοφ κατά τη διάρκεια της απονομής του μεταλλίου.
News247: Σύννεφο Λέξεων Πούτιν
Στην ενημερωτική ιστοσελίδα “news247” οι τίτλοι που αφορούν τον πρόεδρο Πούτιν αναφέρονται στο “Αζοφστάλ”, χαλυβουργείο στην Μαριούπολη, πόλη της Ουκρανίας, όπου διεξάγονταν μάχες για την κατοχή της πόλης. Τα δημοσιεύματα κάνουν λόγο για τον εγκλωβισμό Ουκρανών μαχητών στις σήραγγες κάτω από το εργοστάσιο, το τέλος της τρίμηνης πολιορκίας της Μαριούπολης με την νίκη των ρωσικών δυνάμεων και την επακόλουθη παράδοση των Ουκρανών μαχητών στα ρωσικά στρατεύματα.
Επιπρόσθετα, γίνεται αναφορά στην επιβολή νέων κυρώσεων εναντίον της Ρωσίας από τη Δύση καθώς και στη συνάντηση του Πούτιν με τον καγκελάριο της Αυστρίας, Καρλ Νεχάμερ. Οι ΗΠΑ εμφανίζονται πάλι ανάμεσα στις 15 συχνότερα εμφανιζόμενες λέξεις που συνοδεύουν το όνομα του Πούτιν, όπως και στο Twitter.
News247: Σύννεφο Λέξεων Ζελένσκι
Ομοίως με τα δημοσιεύματα για τον Πούτιν, το “σφυροκόπημα” στη Μαριούπολη, το εργοστάσιο Αζοφστάλ, η απομάκρυνση των αμάχων και οι εγκλωβισμένοι Ουκρανοί μαχητές εμφανίζονται στους τίτλους για τον Ζελένσκι. Παρατηρούμε την παρουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (“εε”) στο διάγραμμα με τις συχνότερα εμφανιζόμενες λέξεις και την λέξη “ένταξη” να υπογραμμίζεται στο σύννεφο. Αρκετά δημοσιεύματα κάνουν λόγο για την πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Τέλος, το ζεύγος λέξεων “αζόφ βουλή” παραπέμπει στην ομιλία του Ζελένσκι στην ελληνική βουλή, όπου ο λόγος δόθηκε σε μέλη του ναζιστικού τάγματος Αζόφ.
Ανάλυση Συναισθημάτων
Twitter: Αρνητικότητα – Θετικότητα Πούτιν
Twitter: Αρνητικότητα – Θετικότητα Ζελένσκι
Παρατηρούμε αυξομειώσεις θετικότητας και αρνητικότητας και στα δύο διαγράμματα, φαίνεται ωστόσο να υπερισχύουν τα θετικά συναισθήματα στα tweets για τον Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκι, καθώς προκύπτουν κάποιες περίοδοι εξάρσεως θετικότητας. Εν αντιθέσει, τα tweets που αφορούν τον Πούτιν έχουν μεγαλύτερο αρνητικό συναισθηματικό φορτίο παρά θετικό.
Όπως βλέπουμε, το στοιχείο της θετικότητας είναι πιο έντονο στις αναρτήσεις για τον Ουκρανό πρόεδρο, ενώ περιορισμένη είναι η παρουσία θετικότητας στα tweets για τον πρόεδρο Πούτιν. Η αρνητικότητα γίνεται αισθητή στα tweets για τον Ζελένσκι, αλλά είναι πολύ πιο έντονη στις αναρτήσεις που αφορούν τον Ρώσο πρόεδρο. Το αίσθημα του θυμού εμφανίζεται με μεγαλύτερες αυξομειώσεις στα tweets για τον Ζελένσκι, ενώ η παρουσία του είναι σταθερότερη στις αναρτήσεις για τον Πούτιν.
News247: Αρνητικότητα – Θετικότητα Πούτιν
News247: Αρνητικότητα – Θετικότητα Ζελένσκι
Στο news247 οι τίτλοι για τον Πούτιν και τον Ζελένσκι παρουσιάζουν μεγαλύτερη αρνητικότητα και στις δύο περιπτώσεις.
Δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαφορά στο συναισθηματικό φορτίο των τίτλων. Μόνο το αίσθημα του θυμού παρουσιάζει κάποιες εντονότερες διακυμάνσεις στους τίτλους για τον πρόεδρο Ζελένσκι.
Στο news247 η θεματολογία για τους δύο πολιτικούς αρχηγούς αφορά τις εξελίξεις στο πεδίο των μαχών, στην προκειμένη περίπτωση την πολιορκία της Μαριούπολης και τις συναντήσεις και διαπραγματεύσεις με άλλους ηγέτες. Οι τίτλοι για τον Πούτιν αναφέρονται στις συνεχείς επιβολές κυρώσεων εις βάρος της Ρωσίας από τις χώρες της Δύσης, ενώ οι τίτλοι για τον Ζελένσκι κάνουν λόγο για την προοπτική ένταξης της Ουκρανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το όνομα του Πούτιν περιτριγυρίζεται συχνά από αναφορές στις ΗΠΑ, καθώς η λέξη εμφανίζεται στα tweets και στους τίτλους του news247. Το όνομα του Ζελένσκι συνδέεται και στους δύο ιστοχώρους με τα ναζιστικά τάγματα Αζόφ. Ακόμη και στις αναρτήσεις για τον Πούτιν γίνεται αναφορά στα ναζιστικά ονόματα δρόμων της Ουκρανίας. Τέλος, οι αναρτήσεις στο Twitter για τον Πούτιν παρουσιάζουν μεγαλύτερη αρνητικότητα συγκριτικά με τα tweets για τον Ζελένσκι. Το συναισθηματικό φορτίο στους τίτλους του news247 δεν διαφοροποιείται ιδιαίτερα μεταξύ των δύο προέδρων.
Λίλα Γεροχρήστου
Πηγές Δεδομένων:
https://www.in.gr/wp-content/uploads/2022/05/Koliastasis_essay_neoi_final.pdf
https://www.dianeosis.org/2022/04/ti-pistevoun-oi-ellines-2022/