“Πόσο σου ήρθε η ΔΕΗ;”
Δεν είναι λίγοι οι πολίτες που πιάστηκαν εξαπίνης, παρατηρώντας την αναλυτική χρέωση στα πρωτοφανή ποσά που κλήθηκαν να πληρώσουν, αφού δεν είχαν ξανακούσει τον όρο αυτής της ρήτρας.
Κάπου ανάμεσα σε αγχωτικές συζητήσεις για τα υπέρογκα ποσά που έλαβαν ή αναμένονταν να λάβουν, δυσεπίλυτες μαθηματικές εξισώσεις που όποιος τις κατανοούσε είχε και την πολυπόθητη απάντηση στο γιατί πληρώνει το ποσό που πληρώνει, οι καταναλωτές έχουν πλέον περάσει από διάφορα στάδια ως προς το συγκεκριμένο ζήτημα της ρήτρας.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή:
Η ρήτρα αναπροσαρμογής φτιάχτηκε για να αναπροσαρμόζει τις διακυμάνσεις της αγοράς στις πληρωμές. Η αγορά της ενέργειας λειτουργεί με real time δεδομένα, όπως το χρηματιστήριο, οπότε η τιμή της κιλοβατώρας είναι μεταβαλλόμενη. Το θέμα είναι ποιον επιβαρύνει αυτή η μεταβολή: τον πάροχο ή τον καταναλωτή;
Η απάντηση είναι: τον καταναλωτή.
Από την αρχή της ενεργειακής κρίσης, και αφού η ρήτρα αναπροσαρμογής μπήκε στο προσκήνιο με τα ακραία ποσά πληρωμής, οι εξελίξεις ως προς το ζήτημα έχουν υπάρξει ραγδαίες. Αναδείχθηκε, και εύλογα, σε πολιτικό ζήτημα, με την κυβέρνηση να λαμβάνει μέτρα επιδοτήσεων, ενώ οδηγήθηκε και στη Δικαιοσύνη, έπειτα από μαζικές καταγγελίες στο Συμβούλιο του Καταναλωτή και τον χαρακτηρισμό της ως παράνομη από την Ολομέλεια Δικηγορικών Συλλόγων Ελλάδας.
Στην ανάλυση που ακολουθεί, έγινε μια προσπάθεια κατανόησης του πώς αναδείχθηκε αυτός ο νέος όρος στα συμβόλαια προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας σε φλέγον πολιτικό ζήτημα με κοινωνικές και νομικές προεκτάσεις.
Αναλύθηκαν άρθρα των τελευταίων 4 μηνών (20/04 – 06/07) από το ειδησεογραφικό site News247, που αναφέρονται στη ρήτρα αναπροσαρμογής.
Οι συσχετισμοί με πολιτικά πρόσωπα και την κυβέρνηση βγήκαν γρήγορα στην επιφάνεια, όπως μπορούμε να εντοπίσουμε στο παρακάτω γράφημα που αναφέρεται στην συχνότητα των tags των άρθρων.
Εκτός από τα συχνότερα και αυτοαναφορικά tags «Ηλεκτρική Ενέργεια», «Ρήτρα Αναπροσαρμογής» και «ΔΕΗ», σχεδόν όλα τα υπόλοιπα αναφέρονται στην πολιτική διάσταση του ζητήματος, όπως πολιτικά πρόσωπα (π.χ. Κυριάκος Μητσοτάκης, Αλέξης Τσίπρας, Γιάννης Οικονόμου) και πολιτικούς θεσμούς (Βουλή, Συνέδριο ΝΔ, Κομισιόν).
Το πολιτικό ζήτημα που προκύπτει από την ρήτρα αναπροσαρμογής αφορά πλέον όχι μόνο το κυβερνών κόμμα, αλλά και τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τα οποία βρήκαν έδαφος αντιπολιτευτικής δράσης. Ως είθισται, η συχνότητα αναφοράς σε συγκεκριμένα πολιτικά κόμματα και πρόσωπα, είναι ανάλογη της εκπροσώπησής τους εντός της Βουλής. Αναδεικνύεται επίσης η κοινωνική διάσταση του θέματος, με το πέμπτο συχνότερο tag «Ακρίβεια».
Ως προς τη χρονική συχνότητα ανεβασμένων άρθρων, με εξαίρεση τον Ιούλιο που αφορούσε μόνο τις πρώτες μέρες του, στους υπόλοιπους τρεις μήνες παρατηρείται μία σχετική ισοκατανομή άρθρων, με περίπου 2 άρθρα ανά 3 ημέρες.
Στην παρακάτω εικόνα βλέπουμε το Wordcloud της ανάλυσης, στο οποίο εντοπίζουμε τις πιο συχνές λέξεις των άρθρων.
Για άλλη μία φορά αναδεικνύεται η πολιτική διάσταση, καθώς και η νομική της προέκταση με τις κύριες λέξεις: Πολυμελές Πρωτοδικείο, (δικαστική) απόφαση.
Ακολούθησε συναισθηματική ανάλυση των άρθρων, η οποία εμφανώς σχετίζεται με τις δεδομένες εξελίξεις ως προς το θέμα της ρήτρας αναπροσαρμογής.
Στο παρακάτω γράφημα βλέπουμε την καταγραφή του θυμού, η οποία από τον Απρίλιο ως τον Ιούλιο έχει πτωτική πορεία.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι οι εκκαθαριστικοί λογαριασμοί με τις υψηλές χρεώσεις είχαν δοθεί στους καταναλωτές νωρίτερα, καθώς και το ότι συνδυάστηκε με ελπιδοφόρα νέα επιδοτήσεων στο ρεύμα, και την απόφαση αναστολής της ρήτρας αναπροσαρμογής από 1η Αυγούστου που ανακοινώθηκε στις 24 Ιουνίου, όπου βλέπουμε νέα πτωτική πορεία.
Κάνοντας μία σύγκριση ανάμεσα σε 2 ημέρες Απριλίου και Μαΐου, βλέπουμε τη διαφορά στη συναισθηματική ανάλυση των άρθρων.
Στις 21/4 τα αρνητικά συναισθήματα κυριαρχούν (negative, sadness, fear, disgust), ενώ στις 29/6, και αφού έχουν προηγηθεί ανακοινώσεις μέτρων όπως και η απόφαση αναστολής της ρήτρας, η συναισθηματική ανάλυση των άρθρων αλλάζει σημαντικά, με τα θετικά συναισθήματα (“positivity”) να υπερέχουν.
Ενδεικτικά παρουσιάζεται η σχετική αρθρογραφία από το News247:
Σε μια προσπάθεια περεταίρω ανάλυσης, ακολούθησε ανάλυση στο Twitter του hashtag #ρήτρα_αναπροσαρμογής, με 3500 tweets, στις ημερομηνίες 30/06 – 09/07.
Στο Wordcloud που ακολουθεί βλέπουμε τις πιο συχνές λέξεις:
Και οι πιο συχνές λέξεις σε γράφημα:
Στην συναισθηματική ανάλυση των tweets, παρατηρούμε πως τις τελευταίες μέρες τα θετικά συναισθήματα και η εμπιστοσύνη δείχνουν αλματώδη αύξηση μετά τις 6 Ιουλίου, γεγονός που σχετίζεται με τη δικαστική απόφαση του Πολυμελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, της απαγόρευσης διακοπής του ηλεκτρικού ρεύματος σε ευάλωτα νοικοκυριά, το οποίο αποτελεί μία νίκη στη δικαστική διαμάχη κατά της ρήτρας αναπροσαρμογής. Παράλληλα, τις επόμενες μέρες ανακοινώθηκε το νέο πακέτο επιδότησης ρεύματος για τον Ιούλιο.
Μπορεί η ρήτρα αναπροσαρμογής να μπαίνει σε αναστολή από 1η Αυγούστου, και σε συνδυασμό με τις καλοκαιρινές διακοπές, όσων αντέχει η τσέπη τους ακόμη, να σταματήσει να απασχολεί ιδιαίτερα τους καταναλωτές, ωστόσο με την έλευση του χειμώνα, το ζήτημα της ηλεκτρικής ενέργειας και της ακρίβειας θα συνεχίσει να μας απασχολεί.
Τον Αύγουστο του 2023, όταν και παύσει η αναστολή της ρήτρας αναπροσαρμογής, είναι σχεδόν σίγουρο ότι θα έχουν προηγηθεί μεγάλος όγκος εξελίξεων στην πολιτική σκηνή της χώρας, οπότε μένει απλά να τις παρακολουθήσουμε και να βγάλουμε αργότερα ξανά τα συμπεράσματά μας.
Αλίκη Ντόκου
Πληροφορίες από το oneman.gr
(Άγγελος Κλάδης, Τι είναι η ρήτρα αναπροσαρμογής που φουσκώνει τους λογαριασμούς ρεύματος, 6/5/2022)