Η κοιλάδα των Τεμπών, χαρακτηρίζεται ως καταραμένη περιοχή εμποτισμένη με αίμα και δάκρυα παιδιών. Όχι άδικα, τον Απρίλιο του 2003, ένα λεωφορείο με επιβάτες παιδιά πρώτης λυκείου συγκρούστηκε με ένα φορτηγό. Αποτέλεσμα 21 νεκροί μαθητές και 9 σοβαρά τραυματισμένοι. Η τραγωδία-πληγή του παρελθόντος αν και χαραγμένη στις μνήμες όλων και στενά συνυφασμένη με την περιοχή ήρθε στην επικαιρότητα, λόγω μίας δεύτερης τραγωδίας, αυτή τη φορά όμως στο σιδηροδρομικό δίκτυο.
Το φετινό δυστύχημα της πρώτης Μαρτίου, παρουσιάζει ιδιαίτερη πολυπλοκότητα, σε ό,τι αφορά την απόδοση ευθυνών. Δηλαδή δεν μπορεί να καταλογιστεί αποκλειστικά στο ανθρώπινο λάθος αλλά οι αιτίες βρίσκονται βαθιά ριζωμένες στην αποτυχία του κρατικού μηχανισμού. Έτσι, όχι μόνο η υπαιτιότητα της τραγωδίας είναι θολή και μπερδεμένη, αλλά τα μέσα έχουν καταφέρει να πλέξουν έναν γόρδιο δεσμό με απανωτές κατηγορίες, παραγκωνίζοντας την αυτογνωσία και την παραδοχή των λαθών από τις αντίστοιχες κομματικές παρατάξεις. Όπως πάντα η αλήθεια βρίσκεται στη μέση και το μόνο σίγουρο είναι, ότι παρά την αδυναμία του νόμου να τιμωρήσει τους πραγματικούς εμπλεκόμενους- όχι μόνο εκείνους που χρησιμοποιούνται ως αποδιοπομπαίοι τράγοι, οι χαμένες ψυχές και νιάτα θα επιβαρύνουν συνειδήσεις τους για πολλά χρόνια.
Στόχος της παρακάτω έρευνας είναι η εξέταση της κάλυψης ή σύγκρισης, μεταξύ φιλοκυβερνητικών και μέσων αντιπολίτευσης, για το συγκεκριμένο θέμα. Λόγω του μεγέθους και τραγικότητας του συμβάντος υπήρχε μονοπώλιο στη θεματολογία των μέσων για αρκετό καιρό, ωστόσο τα δεδομένα που επιλέχθηκαν είναι μεταξύ τις 1/3 με 7/3 στις ψηφιακές εφημερίδες και από την αρχή έως το πρώτο διαφημιστικό διάλειμμα των ενημερωτικών εκπομπών που προβλήθηκαν την 1/3 στο Kontra channel και στο Mega, με την Αναστασία Γιάμαλη και τον Νίκο Ευαγγελάτο αντίστοιχα.
Σε ό,τι αφορά τη μεθοδολογία στην αρχή έγινε αναζήτηση του όρου «Τέμπη» στις ιστοσελίδες και εντοπίστηκαν οι σελίδες με τα άρθρα που ανταποκρίνονται στις προαναφερθείσες ημερομηνίες, από όλες τις κατηγορίες. Έπειτα έγιναν οι αναλύσεις για το κάθε ένα και σύγκριση ομοιότητας μεταξύ τους. Η διαδικασία που ακολουθήθηκε για τις εκπομπές ήταν παρόμοια, με εξαίρεση την συλλογή των δεδομένων (μετατροπή ήχου σε κείμενο).
Παρακάτω φαίνεται η κατανομή των άρθρων ανά μέρα. Συνολικά η Aυγή για το διάστημα 1/3 με 7/3 είχε 267 άρθρα με την 1/3 να αποτελεί τη μέρα με τον μεγαλύτερο αριθμό άρθρων ενώ η Καθημερινή κατέγραψε 199, δηλαδή 34% λιγότερα, με τη 2/3 να είναι η μέρα με τα περισσότερα άρθρα. Η δημοφιλέστερη ώρα δημοσίευσης των άρθρων για την Aυγή ήταν 2 το μεσημέρι και 9 το βράδυ και για την Καθημερινή 7 το πρωί και 5 το απόγευμα.
Ενδιαφέρουσα είναι η κατανομή των άρθρων στις κατηγορίες με την Aυγή και Καθημερινή να συμφωνούν με την «κοινωνία» ως κατηγορία με τα περισσότερα άρθρα (158 και 145 αντίστοιχα) και την έμφαση της πρώτης στην πολιτική με 73 άρθρα και 19 αντίστοιχα.
Ακολούθως για την καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου των άρθρων κατασκευάστηκαν συννεφόλεξα. Στην περίπτωση της Aυγής ξεχώρισαν οι λέξεις: Τέμπη, ΟΣΕ, τραγωδία, θυμάτων και κυβέρνηση.
Στην καθημερινή έντονη παρουσία έχουν οι λέξεις: τραγωδία, Τέμπη, σταθμάρχης, δυστύχημα και έρευνα.
Σημαντική ήταν η συνδρομή των διγραμμάτων για την καλύτερη κατανόηση του περιεχομένου. Υπάρχουν διαφορές και στα ζεύγη λέξεων, αλλά και στην ταξινόμησή τους. Ειδικότερα, η Aυγή εκτός από τους κοινούς όρους με την Καθημερινή, προσθέτει ονομαστικά τον Σύριζα και τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Από την άλλη πλευρά, η Καθημερινή αν και δεν κάνει ονομαστικές αναφορές, φαίνεται ότι δίνει βαρύτητα στον σταθμάρχη Λάρισας, όροι που δεν εμφανίζονται καθόλου στο διάγραμμα της Αυγής. Δημιουργήθηκαν και άλλα διαγράμματα με περισσότερες λέξεις παρόλα αυτά τα αποτελέσματα δεν διαφέρουν σε σημαντικό βαθμό.
Μετά, πραγματοποιήθηκε συναισθηματική ανάλυση και στις δύο ιστοσελίδες με τα συναισθηματικά δίπολα: χαρά/λύπη, φόβο/θυμό και θετικότητα/αρνητικότητα. Τα αποτελέσματα (δεν περιλαμβάνεται το δίπολο θετικότητα/αρνητικότητα ) έδειξαν ότι δεν υπάρχουν ιδιαίτερες διαφορές, και η πολικότητα απουσιάζει, εκτός από το ζεύγος θετικότητα/αρνητικότητα που εμφανίζει μεταβολή στην Καθημερινή στις 5/7.
Τέλος, στο κομμάτι των ιστοσελίδων, έγινε σύγκριση ομοιότητας μεταξύ των άρθρων. Όπως φαίνεται από την εικόνα, η ομοιότητα είναι μεγάλη. Στην πραγματικότητα αυτό συμβαίνει επειδή τα άρθρα πραγματεύονται το ίδιο θέμα και ακολουθούν τα γεγονότα όπως αυτά εξελίσσονται σε πραγματικό χρόνο. Στην εν λόγο ανάλυση, οι διαφορές, που παρουσιάστηκαν προηγουμένως, δεν επηρεάζουν το αποτέλεσμα.
Το δεύτερο σκέλος της έρευνας σχετίζεται με τα τηλεοπτικά μέσα Kontra και Mega. Για την ακριβέστερη παρουσίαση του περιεχομένου επιλέχθηκαν πάλι τα συννεφόλεξα και έγινε ανάλυση των συναισθημάτων σε ποσοστά. Το πρώτο συννεφόλεξο ανήκει στο Kontra και κυριαρχούν οι λέξεις: άνθρωπος, παιδί, κατάσταση, στιγμή. Στο δεύτερο συννεφόλεξο οι λέξεις που ξεχωρίζουν είναι: τραγωδία, βαγόνι, ώρα. Σε γενικές γραμμές η ενημερωτική εκπομπή του Νίκου Ευαγγελάτου εμφανίζεται περισσότερο συναισθηματικά φορτισμένη αφού όλα τα ποσοστά των συναισθημάτων είναι υψηλότερα από εκείνα της εκπομπής της Αναστασίας Γιάμαλη.
Στην Ελλάδα το φαινόμενο της ιδεολογικής και πολιτικής προσκόλλησης των μέσων είναι έντονο, όπως αποδεικνύουν τα παραπάνω δεδομένα και διαφαίνεται ο τρόπος με τον οποίο επιδρά στο δημοσιογραφικό λόγο και στις πρακτικές. Το δυστύχημα των Τεμπών, ενώ έπρεπε να καλυφθεί ως ένα ζήτημα με πυρήνα το δημόσιο συμφέρον, αλλοιώθηκε από τις επικοινωνιακές πρακτικές, που έχουν απωλέσει το δημόσιο καθήκον των ΜΜΕ. Μπορεί η τραγωδία να μην ξεχαστεί, όμως θα κλειστεί στο ντουλάπι των πληγών με μερικές επετειακές εκπομπές και θα σφραγιστεί με τηλεοπτικά δάκρυα, υπενθυμίζοντας στους συγγενείς και φίλους τις παθογένειες της ελληνικής κοινωνίας και την τυφλή κοινή γνώμη, όπως αποδείχτηκε έμπρακτα τον Μάιο του 2023.
Ουλή Αθανασία
Πηγή φωτογραφίας : mononews.gr
Κώδικας: https://github.com/Nasiaou/tempi2023