Τον Φεβρουάριο του 2022 ρωσικά στρατεύματα εισβάλλουν σε ουκρανικό έδαφος, σηματοδοτώντας την έναρξη του Ρωσο-ουκρανικού πολέμου. Έκτοτε, οι μάχες στο μέτωπο για εδαφική κυριαρχία συνδυάζονται με παράλληλες εκστρατείες προπαγάνδας για την επίτευξη ιδεολογικής υπεροχής. Από την έναρξη του πολέμου, η εγχώρια δημοτικότητα του Ρώσου προέδρου Βλαντίμιρ Πούτιν εκτοξεύεται στο 83% με άνοδο 12 μονάδων, σύμφωνα με δημοσκόπηση του ανεξάρτητου ρωσικού ινστιτούτου Levada.
Ο Ρώσος πρόεδρος δεν απολαμβάνει ωστόσο την ίδια αναγνώριση στις χώρες της Δύσης. Η τακτική δαιμονοποίησης του αντιπάλου εντείνεται στη στρατευμένη υπέρ της Ουκρανίας Δύση, συμβάλλοντας στην περεταίρω διχοτόμηση των πλευρών και την ενίσχυση του “κακού εναντίον καλού” αφηγήματος. Στον ελλαδικό χώρο, ο Έλληνας πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης τάσσεται κατηγορηματικά υπέρ της Ουκρανίας, εμπλέκοντας έμμεσα την Ελλάδα στη διαμάχη. Ενδιαφέρον λοιπόν παρουσιάζει η εξέταση της ελληνικής κοινής γνώμης για τον πρόεδρο Πούτιν, ως εκπρόσωπο της ρωσικής πλευράς.
Η μελέτη διεξήχθη στον ιστοχώρο του Twitter, από τις 10 μέχρι τις 13 Ιουνίου, εξετάζοντας συνολικά 3900 tweets, αναρτημένα κάτω από το hashtag “Πούτιν”.
Όπως παρατηρούμε στο σύννεφο λέξεων, η λέξη “Ουκρανία” εμφανίζεται αναμενόμενα πολυάριθμες φορές, συνοδεύοντας συχνά ρήματα. Λέξεις που σχετίζονται με την πανδημία COVID-19, όπως lockdown και εμβόλια, εμφανίζονται συχνά στις αναρτήσεις για τον πρόεδρο Πούτιν, καθώς ο κορονοϊός εξακολουθεί να αποτελεί μείζον θέμα της επικαιρότητας, απασχολώντας τον πληθυσμό. Μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το επίθετο “κακός”, που συναντάται αρκετές φορές στο σύννεφο, και μαρτυράει μια αρνητική στάση προς τον πρόεδρο Πούτιν. Επιπρόσθετα, το ζευγάρι “κακός μονοπωλούν” αποτελεί το τρίτο πιο συχνό ζευγάρι λέξεων που συναντάμε στο δείγμα των αναρτήσεων, ενώ το ζευγάρι “ουκρανία κακός” έπεται στη διάταξη.
Τα 16 συχνότερα εμφανιζόμενα ζεύγη λέξεων
Η έντονη παρουσία της λέξης “κκε” υπό τη μορφή “κκεδα” και “κκεδες ουκρανικό” , ενδεχομένως φανερώνει τη συσχέτιση της σύγχρονης Ρωσίας με τη Σοβιετική ένωση, ανασύροντας από τη συλλογική μνήμη αφηγήσεις σχετικά με τον “Ερυθρό Κίνδυνο”. Ομοίως, η έκφραση “ρωσική αυτοκρατορία” και το ρήμα “ανασυστήνω” στο σύννεφο λέξεων φανερώνουν την πεποίθηση πως ο Πούτιν ενορχηστρώνει έναν ιμπεριαλιστικό πόλεμο με κίνητρο τον επεκτατισμό.
Διάγραμμα 1: Συναισθηματικό φορτίο των tweets για τον Πούτιν
Διάγραμμα 2: Συναισθηματικό φορτίο των tweets για τον Πούτιν
Το συναισθηματικό φορτίο των tweets για τον πρόεδρο Πούτιν είναι κατά κύριο λόγο αρνητικό, με έντονες εκρήξεις αρνητικότητας στις 11 Ιουνίου. Τα θετικά λόγια φαίνεται να υπερισχύουν του αισθήματος του φόβου, ξεπερνώντας μάλιστα και τα αρνητικά σχόλια τις πρωινές ώρες της 13ης Ιουνίου. Το αίσθημα της χαράς εμφανίζεται συνεχώς σε χαμηλές συχνότητες, ενώ ο θυμός παρουσιάζει εξάρσεις μεγαλύτερης εντάσεως από τις μεσημεριανές ώρες της 11ης Ιουνίου μέχρι τις 13 Ιουνίου, όπου και περιορίζεται η συχνότητα. Ο φόβος ακολουθεί μια παρόμοια πορεία με τον θυμό, ενώ εντύπωση προκαλεί η έντονη παρουσία του στοιχείου της εμπιστοσύνης, το οποίο εμφανίζεται ομοίως με διακυμάνσεις. Παρατηρούμε ότι η ανοδική πορεία της εμπιστοσύνης συγχρονίζεται με την παράλληλη καθοδική πορεία των αισθημάτων του φόβου και του θυμού, και αντιστρόφως.
Συνεπώς, μπορούμε να συμπεράνουμε από τη μελέτη μας ότι ο Ρώσος πρόεδρος δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητός στο ελληνικό Twitter. Εξαιτίας της επιθετικής στρατηγικής του εναντίον της Ουκρανίας, κατηγορίες για αναθεωρητισμό και ιμπεριαλισμό φαίνεται να συνοδεύουν το όνομα του Πούτιν στις αναρτήσεις του κοινωνικού δικτύου. Tweets με αρνητικό συναισθηματικό φορτίο υπερισχύουν των θετικών σχόλιων, ενώ η αισθητή παρουσία της εμπιστοσύνης στο σύνολο των δημοσιεύσεων εγείρει ερωτηματικά.
Λίλα Γεροχρήστου