Μιλούν από το twitter για την ανθρώπινη ζωή, τους πρόσφυγες, την ιατρική περίθαλψη και θέλουν να σε κάνουν να προβληματιστείς
Επεμβαίνοντας για την περίθαλψη των ανθρώπων σε οποιοδήποτε σημείο στον κόσμο εντοπίζεται μια μεγάλων διαστάσεων κρίση, που φέρνει σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα αποτελούν έναν από τους σημαντικότερους Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς παγκοσμίως. Ιδιαίτερα με την πανδημία του COVID-19 τον τελευταίο ενάμιση χρόνο και το προσφυγικό πρόβλημα των τελευταίων δέκα ετών, ως αποτέλεσμα κατά κύριο λόγο του πολέμου στη Συρία, η δράση του οργανισμού κρίνεται πιο σημαντική από ποτέ.
Φυσικά, για να επιτελούν το έργο τους, οι Γιατροί Χωρίς Σύνορα χρειάζονται τη συνδρομή εθελοντών, δωρητών και λοιπών υποστηρικτών. Αυτό συνεπάγεται πως η οργάνωση πρέπει να επικοινωνεί το έργο της και τα προβλήματα που έχει να αντιμετωπίσει, με τρόπο τέτοιο ώστε να εισπράξει τη μεγαλύτερη δυνατή ανταπόκριση από το κοινό της. Ένα από τα μέσα που έχει η οργάνωση για αυτόν τον σκοπό είναι το Twitter.
Στην προκειμένη περίπτωση, μελετήσαμε τον ελληνικό λογαριασμό στο Twitter των Γιατρών Χωρίς Σύνορα (@MSFgreece), προκειμένου να εξετάσουμε τον τρόπο με τον οποίο προσπαθούν να επικοινωνήσουν στο κοινό τους. Ποιες είναι οι λέξεις που κυριαρχούν στα tweets τους και ποια είναι κυρίαρχα συναισθήματα που απορρέουν από αυτά;
Το παραπάνω σύννεφο λέξεων έχει προκύψει ως αποτέλεσμα της ανάλυσης των τελευταίων 3.227 tweets που έχει κάνει το @MSFgreece από τον Ιανουάριο του 2015 μέχρι σήμερα. Παρατηρούμε ότι οι «Γιατροί Χωρίς Σύνορα» ή το «msf» (Médecins Sans Frontières – η επίσημη διεθνής ονομασία των Γιατρών Χωρίς Σύνορα) είναι από τις κυριότερες φράσεις, κάτι αρκετά λογικό, δεδομένου πως οργανισμός θέλει να προβάλει το έργο που ίδιος κάνει.
Ακόμη, βλέπουμε τις λέξεις «άνθρωπος», «παιδί», «γυναίκα», «μητέρα», «ζωή» κ.α. δείχνοντας πως η ανθρώπινη ζωή βρίσκεται στο επίκεντρο της δράσης του οργανισμού. Σε συνάρτηση με όσα αναφέραμε παραπάνω για το προσφυγικό έρχονται οι λέξεις «πρόσφυγας», «refugee», «Συρία», «Λέσβος», «Ειδομένη», «Μεσόγειος» κ.α.. Φυσικά, βλέπουμε λέξεις σχετικά με την περίθαλψη, όπως «νοσοκομείο», «θεραπεία», «ασθενείς», «τραυματίες», «κλινική» κ.α..
Αντίθετα, εντύπωση κάνει ότι δεν παρατηρούμε λέξεις όπως «COVID» ή «πανδημία», ενδεχομένως γιατί τουλάχιστον στην Ελλάδα πρόκειται για ένα ζήτημα που έχει αναλάβει το δημόσιο σύστημα υγείας. Από την άλλη, βλέπουμε ασθένειες όπως ο «έμπολα» ή η «φυματίωση», που αδιαμφισβήτητα έχουν να κάνουν με τη διεθνή δράση του οργανισμού.
Το παραπάνω γράφημα μας δείχνει τις πιο συχνές φράσεις στο twitter των Γιατρών Χωρίς Σύνορα. Μπορούμε να δούμε και πάλι με περισσότερη ακρίβεια πως η φρασεολογία σχετικά με τους ίδιους τους «Γιατρούς Χωρίς Σύνορα» είναι μακράν η πιο κυρίαρχη. Πολλά είναι τα tweets για τις γυναίκες και τα παιδιά. Βλέπουμε μετά φράσεις που μας παραπέμπουν στο προσφυγικό, όπως «κεντρική Μεσόγειος», «προσφυγική κρίση» ή «άθλιες συνθήκες». Δυστυχώς, ιδιαίτερα συχνή είναι κι η φράση «έχασαν τη ζωή τους».
Μέχρι τώρα είδαμε τη φρασεολογία των tweets. Πάμε να δούμε και τα συναισθήματα που εκφράζουν. Αυτή είναι μία ανάλυση, την οποία μας επιτρέπει ένας αλγόριθμος, ο οποίος αξιολογεί τη συναισθηματική φόρτιση των λέξεων σε κάθε tweet. Βλέπουμε λοιπόν, πως τα πιο συχνά συναισθήματα που εκφράζουν τα tweets του @MSFgreece είναι αρνητικά. Αυτό έχει να κάνει με το γεγονός ότι ο οργανισμός έρχεται να δράσει πάνω σε πολύ μεγάλα προβλήματα που σχετίζονται με την ανθρώπινη ζωή. Φράσεις όπως «προσφυγική κρίση» ή «έχασαν τις ζωές τους» είναι ξεκάθαρα αρνητικά φορτισμένες.
Ίσως αντίφαση να αποτελεί το γεγονός ότι μετά τα αρνητικά συναισθήματα, τα πιο πολλά tweets εκφράζουν θετικά συναισθήματα. Εντούτοις, ο οργανισμός χρειάζεται να καταδεικνύει όχι μόνο το πρόβλημα που υπάρχει, αλλά και τις λύσεις που δίνει. Οι λύσεις πρέπει να προκαλούν ευχάριστα συναισθήματα.
Από εκεί και πέρα παρατηρούμε:
- Φόβο: Γιατί τα ζητήματα με τα οποία ασχολείται ο οργανισμός προκαλούν φόβο, αλλά και γιατί ο φόβος είναι κάτι που μπορεί να δώσει κίνητρο στον κόσμο για να δράσει.
- Εμπιστοσύνη: Γιατί για κάθε ΜΚΟ στόχος είναι χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με το κοινό της, προκειμένου να λαμβάνει τη στήριξή του.
- Θυμός και Αηδία: Αντίστοιχα με τον φόβο, όταν ακούει κανείς για θανάτους λόγω πολέμων, για ανθρώπους να πεθαίνουν στη θάλασσα προσπαθώντας να γλιτώσουν και κράτη να μην κάνουν παρά ελάχιστα για να τους βοηθήσουν, δημιουργούνται φόβος και αηδία.
Τα συναισθήματα που υπάρχουν λιγότερο στις αναρτήσεις των Γιατρών Χωρίς Σύνορα είναι η χαρά και η έκπληξη. Ακόμη και αν δημιουργούνται θετικά συναισθήματα από το έργο των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, δεν μπορεί να υπάρχει πραγματική χαρά όσο τα προβλήματα που προσπαθεί να αντιμετωπίσει η οργάνωση συνεχίζουν να υφίστανται. Η έκπληξη είναι ελάχιστη, αφού τα προβλήματα δεν λύνονται ξαφνικά, ενώ γενικά στην ατζέντα του οργανισμού βρίσκονται πράγματα που μπορεί να συμβαίνουν αναπάντεχα, αλλά έχουν αρνητική χροιά και όχι τη θετική χροιά μιας έκπληξης.
Αν πάντως εξετάσουμε μόνο τα 10 tweets με τα περισσότερα «likes», θα δούμε πως αναλογικά το προβάδισμα των λέξεων που προκαλούν αρνητικά συναισθήματα είναι ακόμη μεγαλύτερο. Αυτό δείχνει, ότι ο κόσμος παρακινείται περισσότερο όταν ακούει για ένα πρόβλημα. Εντούτοις, υπάρχουν και αρκετές λέξεις που απορρέουν θετικά συναισθήματα και εμπιστοσύνη. Ελάχιστες είναι οι λέξεις που δείχνουν χαρά, κατά αναλογία της γενικότερης εικόνας.
Αν θελήσουμε να μπούμε λίγο παραπάνω στο περιεχόμενο των tweets με τα περισσότερα likes θα δούμε ότι το ζήτημα που αποσπά το μεγαλύτερο μερίδιο της προσοχής του κοινού είναι το προσφυγικό. Βλέπουμε tweets σχετικά με τους πρόσφυγες στη Μυτιλήνη, για προσφυγόπουλα που έχασαν τη ζωή τους σε ναυάγιο στη Σάμο, για τις οικογένειες που αναγκάζονται να μένουν σε σκηνές και να εισπράττουν και βία από πάνω. Καταλαβαίνουμε λοιπόν, γιατί τα tweets είναι κατά κύριο λόγο αρνητικά φορτισμένα. Αξίζει να σημειώσουμε πάντως, πως το το tweet με τα περισσότερα likes (477) ήταν ένας αποχαιρετισμός, προς τον φωτορεπόρτερ Γιάννη Μπεχράκη, που έφυγε από τη ζωή τον Μάρτιο του 2019.
Σταύρος Μαρκουλάκης