Τα προβλήματα που ταλανίζουν την ελληνική οικονομία είναι αμέτρητα, και η αύξηση των τιμών στα σούπερ μάρκετ δεν παύει να αποτελεί ένα από αυτά. Το καλάθι του νοικοκυριού αντί να γεμίζει με τρόφιμα και αναγκαία είδη, πλημμυρίζει από άγχη και δυσανασχετήσεις. Το φαινόμενο της ακρίβειας διογκώνεται παρά τις συνθήκες και παραμέτρους που την θέλουν να χάνεται από το προσκήνιο.Ο δημόσιος διάλογος είναι πανταχού παρών ενώ τα μέσα μαζικής ενημέρωσης καλύπτουν σε ικανοποιητικό βαθμό την αυξημένη παρουσία του θέματος.
Σε αυτή την έρευνα, πάνω από 3.000 άρθρα αποτελούν αρωγό στην κατανόηση του πώς η ακρίβεια αποτυπώνεται στη δημοσιότητα για την άνοιξη του 2025, σε ποια μέρη της χώρας αναδείχθηκε περισσότερο αλλά και ποια συναισθήματα κυριάρχησαν.
Περισσότερος οίστρος τον Απρίλη για τους δημοσιογράφους
Το παρακάτω γράφημα παραθέτει το πλήθος άρθρων που δημοσιεύθηκαν με θέμα την ακρίβεια από τον Μάρτιο μέχρι και τον Μάιο του 2025 στα σούπερ μάρκετ. Όπως προκύπτει, τον Απρίλιο σημειώθηκε η μεγαλύτερη δημοσιογραφική κάλυψη, ξεπερνώντας ακόμη και τον Μάρτιο, ενώ ο Μάιος εμφανίζει μια πτώση που δεν άπτεται θα έλεγε κανείς σημαντικών λόγων.
Ο Απρίλιος ίσως να προκαλεί παραπάνω έμπνευση λόγω αποφάσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης όπως φανερώνει και η επίσημη ανακοίνωση:
“Τα μέτρα που αφορούν την απαγόρευση προσφορών για τρεις μήνες μετά από ανατίμηση, η υποχρεωτική ανακοίνωση αυξήσεων τιμοκαταλόγων από τα σούπερ μάρκετ, καθώς και η ανακοίνωση τιμών οπωροκηπευτικών, όπως επίσης και το «Καλάθι του Νοικοκυριού», παρατείνονται μέχρι τις 31 Οκτωβρίου.”
Πηγή: https://www.mindev.gov.gr/paratasi-isxyos-ton-metron-sigkratisis/
Ακρίβεια και δυσανασχέτηση..από άκρη σε άκρη
Γεωγραφική κατανομή αναφορών για την ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ ανά μήνα
Μάρτιος 2025
- Οι περισσότερες αναφορές καταγράφονται στην Κεντρική Μακεδονία (153) και την Αττική (109), δηλαδή στις πιο πυκνοκατοικημένες περιοχές της χώρας.
- Υψηλό ενδιαφέρον υπάρχει επίσης στη Θεσσαλία (65) και τη Δυτική Ελλάδα (29).
- Περιοχές όπως Πελοπόννησος και Βόρειο Αιγαίο δεν εμφανίζουν καμία σχετική αναφορά, κάτι που ίσως σχετίζεται με τη χαμηλότερη δημοσιογραφική δραστηριότητα ή μικρότερη τοπική ανησυχία για τις αυξήσεις τιμών.
Μάιος 2025
- Η Αττική επιστρέφει ξανά στην κορυφή με 138 αναφορές, δείχνοντας ότι η πίεση της ακρίβειας παραμένει έντονη στον αστικό πληθυσμό.
- Η Κεντρική Μακεδονία πέφτει σημαντικά στις 49 αναφορές, πιθανό σημάδι εξομάλυνσης ή μετατόπισης ενδιαφέροντος.
- Η Κρήτη εμφανίζει μικρή αύξηση (11 σε 16), κάτι που ίσως συνδέεται με την τουριστική σεζόν που ξεκινά.
Απρίλιος 2025
- Η Κεντρική Μακεδονία διατηρεί την κορυφή με 153 αναφορές, που παραμένει σταθερό από τον Μάρτιο, δείχνοντας διαρκή ανησυχία ή έντονη δημοσιογραφική κάλυψη στην περιοχή.
- Η Αττική επίσης διατηρεί υψηλό αριθμό (109), υποδηλώνοντας συνεχιζόμενη δημοσιότητα γύρω από την ακρίβεια.
- Πτώση εμφανίζεται στη Θεσσαλία (από 65 σε 31), κάτι που ίσως υποδηλώνει προσωρινή υποχώρηση της τοπικής ανησυχίας.
- Το Νότιο Αιγαίο εμφανίζει απότομη άνοδο (από 2 σε 18), πιθανώς λόγω νέων γεγονότων ή αυξημένης τουριστικής δραστηριότητας που επηρεάζει τις τιμές.
Με λίγα λόγια
- Η Αττική και η Κεντρική Μακεδονία αποτελούν κλασικά σταθερά τις περιοχές με τις περισσότερες αναφορές, γεγονός που ενισχύει την εικόνα ότι το πρόβλημα της ακρίβειας είναι πιο έντονο στα μεγάλα αστικά κέντρα.
- Οι περιφέρειες του Αιγαίου εμφανίζουν αύξηση τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, ενδεχομένως λόγω της τουριστικής ζήτησης που ανεβάζει τις τιμές σε βασικά είδη.
- Σε περιοχές όπως η Πελοπόννησος, Ήπειρος και Στερεά Ελλάδα, οι αναφορές παραμένουν χαμηλές ή ανύπαρκτες σε όλη την περίοδο, κάτι που θα μπορούσε να ερμηνευτεί είτε ως μικρότερο πρόβλημα ακρίβειας είτε ως έλλειψη δημοσιογραφικής κάλυψης.
Πιο συχνές λέξεις.. παρά πράξεις
Το παρακάτω σχήμα αποτελεί το λεγόμενο wordcloud, μια οπτική αναπαράσταση των πιο συχνών λέξεων σε ένα σύνολο κειμένων. Όσο μεγαλύτερη εμφανίζεται μια λέξη, τόσο πιο συχνά επαναλαμβάνεται. Είναι ένα εργαλείο εξερεύνησης περιεχομένου και χρήσιμο για να εντοπίσουμε τα βασικά θέματα που απασχολούν ένα κοινό ή μια περίοδο.
Ασχοληθήκαμε σε ε΄υρος και με τους τρεις μήνες αλλά εκτενέστερα με τον Απρίλιο, ο οποίος εμφανίζει τα περισσότερα άρθρα, για μια πιο σφαιρική και διαυγή ματιά. Με μια πρώτη ματιά, ξεχωρίζουν όροι όπως «σούπερ μάρκετ», «τιμές», «καλάθι», «ακρίβεια», «ιδιωτική ετικέτα», «καταναλωτές», «προϊόντα» και «ευρώ». Αυτές οι λέξεις αντανακλούν ξεκάθαρα την ένταση του δημοσίου διαλόγου γύρω από το κόστος ζωής και τη δυνατότητα αγοράς βασικών αγαθών. Η επαναλαμβανόμενη αναφορά στην «ιδιωτική ετικέτα» αποκαλύπτει τη στροφή των καταναλωτών προς πιο οικονομικές επιλογές, εγκαταλείποντας συχνά επώνυμα προϊόντα για να μειώσουν τα έξοδά τους. Παράλληλα, παρατηρούμε την παρουσία της λέξης «κυβέρνηση», η οποία υποδηλώνει τη συνεχιζόμενη εμπλοκή των αρχών στη διαχείριση της κρίσης και τις πολιτικές προσπάθειες συγκράτησης τιμών.
Ο παλμός της ακρίβειας χτυπάει δυνατά
Το εικονιζόμενο γράφημα παρουσιάζει την εξέλιξη των συναισθημάτων σε ειδησεογραφικά άρθρα που αναφέρονται στην ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ από τον Μάρτιο έως και τον Μάιο του 2025.
Απεικονίζονται πέντε γραμμές — καθεμία αντιστοιχεί στη μέση συχνότητα εμφάνισης λέξεων που σχετίζονται με διαφορετικά συναισθήματα ανά μήνα:
- 🟢 pos: θετικό συναίσθημα
- 🔴 neg: αρνητικό συναίσθημα
- 🔵 trust: εμπιστοσύνη
- 🟤 disgust: αποστροφή
- ⚫ words: μέσος αριθμός λέξεων στα άρθρα
Τον Μάρτιο παρατηρείται υψηλή χρήση θετικών λέξεων (pos), σε συνδυασμό με αυξημένο πλήθος λέξεων συνολικά. Ίσως τα άρθρα είχαν περισσότερο αναλυτικό ή επεξηγηματικό χαρακτήρα.
Τον Απρίλιο καταγράφεται κάμψη στα θετικά και ελαφριά άνοδος στις αρνητικές λέξεις. Η εμπιστοσύνη (trust) πέφτει, ενώ η αποστροφή (disgust) διατηρείται σταθερά χαμηλά αλλά ελαφρώς αυξημένη.
Τον Μάιο τα θετικά συναισθήματα αυξάνονται ξανά, μαζί και η εμπιστοσύνη. Ωστόσο, και οι αρνητικές λέξεις εμφανίζουν μικρή άνοδο, δείχνοντας πιθανόν μια πολωμένη ή ανάμεικτη στάση της ειδησεογραφίας
Κάποιοι αριθμοί ίσον χίλιες λέξεις
Την ακρίβεια στα σούπερ μάρκετ δεν την μάθαμε από αυτό εδώ το άρθρο. Την έχουμε νιώσει, ακούσει, διαβάσει..την έχουμε δει. Τα αριθμητικά δεδομένα της έρευνας μας λένε απλώς το κατά πόσο υπάρχει αυτή και απασχολεί τον κόσμο της ενημέρωσης. Αν κάθε άρθρο ήταν ένα ευρώ που αυξάνεται σε κάθε προιόν, τότε το wordcloud θα αποτελούσε ράβδους χρυσού και όχι λέξεων.