Γράφει στο efiveia.gr η MSc Συμβουλευτική Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια Έυθυμία Μπούρα
Η ενδοοικογενειακή βία αποτελεί ένα περίπλοκο και διαχρονικό κοινωνικό φαινόμενο, αφού υπήρχε πάντα και συνεχίζει να απασχολεί. Ένας ολοκληρωμένος ορισμός αυτού του φαινομένου εμπεριέχεται στο άρθρο 3, εδάφιο ΄β της Σύμβασης της Κωνσταντινούπολης, όπου ο όρος «ενδοοικογενειακή βία» συνίσταται σε «κάθε πράξη φυσικής, σεξουαλικής, ψυχολογικής ή οικονομικής βίας, η οποία συμβαίνει εντός της οικογένειας ή οικογενειακής μονάδας, ή μεταξύ πρώην ή νυν συζύγων ή συντρόφων, ανεξάρτητα ή όχι του κατά πόσο ο δράστης μοιράζεται ή έχει μοιρασθεί την ίδια κατοικία με το θύμα»
Ψυχολογικές και σωματικές επιπτώσεις της ενδοοικογενειακής βίας
Οι συνέπειες στις γυναίκες που γίνονται αποδέκτες κακοποιητικών πράξεων και ενδοοικογενειακής βίας παρουσιάζονται σε πολλαπλά επίπεδα. Σε σωματικό επίπεδο μπορεί να σχετίζονται με σοβαρούς τραυματισμούς, χρόνιους πόνους σε διάφορα μέρη και όργανα του σώματος, καταστολή του ανοσοποιητικού λόγω χρόνιου στρες αλλά και σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (Chrisler & Ferguson, 2006. WHO, 2012). Σε ψυχολογικό επίπεδο οι γυναίκες που έχουν δεχθεί τέτοιες συμπεριφορές, χαρακτηρίζονται από χαμηλή αυτοεκτίμηση, από αίσθηση ότι δεν αξίζουν και δεν είναι δυνατόν να αγαπηθούν. Μπορεί να έχουν κατάθλιψη, ενώ βρίσκονται σε μια συνεχή εγρήγορση και φόβο για επικείμενο κίνδυνο (Brewster, 2002. Sackett & Saunders, 2004. Τόπα, 2011). Διακατέχονται από αντιφατικά συναισθήματα τα οποία, σε συνδυασμό με τους σωματικούς τραυματισμούς, τη ντροπή και τις ενοχές που νιώθουν, μπορεί να τις οδηγήσουν σε κοινωνική απομόνωση, χρήση ουσιών και συχνά και σε (απόπειρα) αυτοκτονία (Ζορμπά 2011, Garcia- Moreno et al, 2008. James, 2008. Sanderson, 2008).
Πολλές φορές όλες οι παραπάνω μορφές κακοποίησης μπορεί να συνυπάρχουν, με τη λεκτική και σωματική βία να κυριαρχούν σε όποια μορφή κακοποίησης ασκείται προς τα θύματα. Η πλειοψηφία των θυμάτων είναι γυναίκες και παιδιά, ενώ η αίτια της κακοποίησης φαίνεται να είναι κυρίως η επιθυμία ενός ανθρώπου να θέσει υπό επιβολή και κυριαρχία ένα άλλο πρόσωπο. Όποια όμως κι αν είναι η μορφή κακοποίησης από την πλευρά των θυτών, το μόνο σίγουρο είναι ότι αυτή προκαλεί ανεπανόρθωτα τραύματα στη ψυχοσυναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη των θυμάτων.
Οι επιπτώσεις μπορεί να είναι: απομόνωση των ατόμων, δυσκολία στις σχέσεις, σωματικά και ψυχικά τραύματα, διαταραγμένη ψυχική υγεία, καθώς και εμφάνιση πιο σοβαρών διαταραχών όπως:
- Αρνητική εικόνα εαυτού, χαμηλή αυτοπεποίθηση, αισθήματα αναξιότητας.
- Κατάθλιψη, απόσυρση και σκέψεις αυτοκτονίας
- Διαταραχή Μετατραυματικού Στρες (PTSD)
- Σύνδρομο της Στοκχόλμης
- Σεξουαλικό άγχος και σεξουαλικές διαταραχές
Καθίσταται λοιπόν, απαραίτητη και επιτακτική η ενημέρωση όλων των ατόμων, προκειμένου να κατανοήσουν επ’ ακριβώς την έννοια της κακοποίησης και να αποκτήσουν το θάρρος να μιλήσουν και να προστατέψουν τους εαυτούς τους. Επιπλέον, η ενημέρωση της οικογένειας και του σχολείου με τη παροχή συγκεκριμένων εκπαιδευτικών προγραμμάτων για τα παιδιά όλων των ηλικιών θα συμβάλει στη προώθηση μιας πεποίθησης μη-βίας και, επομένως, στην πρόληψη του φαινομένου της κακοποίησης.
Θύματα – παιδιά
Η ψυχολογική κακοποίηση ενός παιδιού, ορίζεται από τους ειδικούς του χώρου της ψυχικής υγείας ως πράξεις, συμπεριφορές ή και παραλείψεις, από τις οποίες το παιδί εισπράττει συστηματική απόρριψη, εκφοβισμό, απομόνωση, εκμετάλλευση, υποτίμηση και συναισθηματική απροσφορότητα. Ψυχολογική κακοποίηση μπορεί, υπό συνθήκες, να θεωρηθεί και η απουσία επαίνων, ενθάρρυνσης, φροντίδας, η υπερπροστασία όταν εμποδίζει το παιδί να έρθει σε επαφή με συνομηλίκους του, κοκ.
Συνήθως είναι αρκετά δύσκολο να εντοπισθεί από τους ειδικούς αν ένα παιδί υφίσταται ψυχολογική κακοποίηση, καθώς απαιτείται χρόνος ώστε ο επαγγελματίας ψυχικής υγείας να χτίσει μια σχέση εμπιστοσύνης με το παιδί. Αν σκεφτούμε ότι η εμπιστοσύνη που δείχνει κανείς στους άλλους, μαζί με την ικανότητα να δένεται, είναι κάποια από τα βασικά στοιχεία που πλήττονται όταν κακοποιείται ψυχολογικά, τότε η δημιουργία ασφαλούς σχέσης με τον ειδικό, μοιάζει ακόμη πιο δύσκολη υπόθεση.
Η ταπείνωση, ο υποβιβασμός, ο εξευτελισμός, μπορεί να είναι εξίσου επικίνδυνα με άλλες μορφές σωματικής βίας και αν δεν υπάρξει κατάλληλη στήριξη. Στην κλινική μας δουλειά, βλέπουμε παιδιά τα οποία κακοποιούνται ψυχολογικά, να έχουν εξαιρετικά χαμηλή αυτοεκτίμηση, έκδηλο άγχος, να κάνουν χρήση οινοπνευματωδών ή τοξικών ουσιών, κοκ. Ακόμη, αρκετές έρευνες συσχετίζουν την επιθετική συμπεριφορά κάποιων ενηλίκων, με τη βία που τους υπεβλήθη ενώ ήταν παιδιά.
Τα παιδιά που ζουν μέσα σε μία σχέση κακοποίησης αισθάνονται την πιο ύπουλη μορφή παιδικής κακομεταχείρισης. Τα ψυχολογικά τραύματα που αποκτούν βλέποντας τον πατέρα τους να χτυπά την μητέρα τους είναι εξίσου σοβαρά ή ενδεχομένως και σοβαρότερα από αυτά που τους δημιουργούνται όταν κακοποιούνται τα ίδια από τους γονείς τους. Μαθαίνουν να γίνονται συνένοχοι μίας —κάθε άλλο παρά έντιμης— συνωμοσίας σιωπής· μαθαίνουν να λένε ψέματα για να αποφύγουν μία ανεπιθύμητη συμπεριφορά και να αναβάλουν την ικανοποίηση των αναγκών τους προκειμένου να μην ριψοκινδυνέψουν άλλη μία αναμέτρηση· μαθαίνουν να συμβιβάζονται και να γίνονται ένα με το περιβάλλον. Δεν εκφράζουν θυμό. Όταν είναι πιο μεγάλα, δείχνουν τρομερά αισθήματα ενοχής, κρύβοντας ή αρνούμενοι αυτά τα επεισόδια, χωρίς να επιχειρούν να παρέμβουν. Συχνά θεωρούν τον εαυτό τους υπεύθυνο για αυτούς τους καυγάδες. Διαλέγουν το μέρος ή του κακοποιητή ή του κακοποιούμενου. Αγαπούν και μισούν την μητέρα τους ταυτόχρονα. Τρέφουν ανάμικτα συναισθήματα γι’ αυτήν. Θέλουν να την προστατεύσουν, αλλά αισθάνονται επίσης πως αξίζει την κακομεταχείριση. Σε πολλές περιπτώσεις θυμώνουν μαζί της γιατί τους έχει εγκαταλείψει στο έλεος των δραστών. Παρά τις σοβαρότατες συνέπειες της ενδοοικογενειακής βίας, τόσο για τις γυναίκες όσο και για τα παιδιά, μια σειρά από παράγοντες αναγκάζουν τα θύματα να παραμείνουν σε μια κακοποιητική σχέση. Οι παράγοντες αυτοί έχουν να κάνουν με κοινωνικά, συναισθηματικά, οικονομικά αλλά και πρακτικά ζητήματα.
ΠΗΓΗ:https://efiveia.gr/endooikogeneiaki-via-psychologia-ton-thymaton-kai-epiptoseis/