Ο όρος “νεανική παραβατικότητα”, γεννήθηκε στην Αγγλία το 1815 με την ίδρυση μιας εταιρείας για την πρόληψη της παραβατικότητας των ανηλίκων. Ένα παιδί γεννιέται παραβατικό ή γίνεται; Η σημασία και η συμβολή της οικογένειας στην κοινωνικοποίηση και την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη της προσωπικότητας είναι αδιαμφισβήτητη και συνεπώς ο ρόλος του περιβάλλοντος καθοριστικός και με τεράστια επιρροή.
Ο όρος “νεανική παραβατικότητα”, αναφέρεται σε παραβάσεις που κάνει ένα άτομο μικρότερο των 16 ετών, οι οποίες θα αποτελούσαν αδικήματα και θα διώκονταν ποινικά σε μεγαλύτερες ηλικίες. Ποιοι μπορεί να είναι οι πιθανοί λόγοι που ένα παιδί καταφεύγει σε αυτή τη συμπεριφορά;
Από τους πρώτους λόγους είναι η οικογένεια, στην οποία το παιδί κοινωνικοποιείται. Οικογένειες όπου το παιδί βιώνει συνεχείς καβγάδες, οι γονείς παρανομούν και οι ίδιοι με πολλούς τρόπους και υπάρχει μια γενική αίσθηση έλλειψης εμπιστοσύνης και απόρριψης, μπορεί να κρύβονται πίσω από έναν νεαρό παραβάτη. Ένας ακόμα λόγος, αποτελούν τα οικονομικά προβλήματα της οικογένειας και το κίνητρο των παιδιών αυτών να βελτιώσουν το οικονομικό τους επίπεδο. Επίσης, μπορεί στην οικογένεια κάποιος από τους γονείς να αντιμετωπίζει ψυχολογικά ή ψυχιατρικά προβλήματα, κάτι που κάνει το παιδί να νιώθει περιθωριοποιημένο κοινωνικά. Τέλος, δύο εξίσου σημαντικοί παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν στη νεανική παραβατικότητα, είναι η επιρροή των συνομηλίκων, η οποία είναι πολύ έντονη στην εφηβεία, αλλά και η χρήση ναρκωτικών ουσιών (Singh & Kiran, 2014).
Έρευνες έχουν δείξει ότι η αλλαγή της δομής της οικογένειας (πχ. ένας χωρισμός, ο θάνατος ενός γονέα ή το να προκύψει νέος γάμος της μαμάς ή του μπαμπά), επηρεάζει το ευ-ζην των παιδιών και των εφήβων. Παιδιά και έφηβοι μπορεί να εκδηλώσουν καταθλιπτικά συμπτώματα, να σταματήσουν το σχολείο ή ακόμα και να προβούν σε αξιόποινες πράξεις. Πόσο επηρεάζει η αλλαγή της δομής της οικογένειας στη νεανική παραβατικότητα; Φαίνεται ότι περισσότερο επηρεάζονται τα παιδιά όταν από τη μονογονεϊκή οικογένεια μεταβούν σε μια οικογένεια με πατριό ή μητριά, παρά το αντίστροφο, όταν δηλαδή από οικογένεια με 2 γονείς μεταβούν σε μονογονεϊκή (Schroeder, Osgood & Oghia, 2010).
Με τι συνδέεται τελικά η παραβατικότητα στο παιδί και τι σχέση έχει η συμπεριφορά του γονιού; Από τις έρευνες προκύπτει ότι όταν διαταράσσεται η δομή της οικογένειας, τότε αλλάζει και η γονεϊκή εμπλοκή προς τα παιδιά. Οι γονείς δηλαδή, φαίνεται ότι μέχρι να βρουν και τις δικές τους ισορροπίες, απομακρύνονται και αποστασιοποιούνται από τα παιδιά τους για ένα διάστημα. Τα παιδιά ουσιαστικά λοιπόν το βιώνουν αυτό το διάστημα ως έλλειψη κοντινότητας και απόρριψη και έτσι σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες που μπορεί να συνυπάρχουν την εποχή εκείνη, να οδηγηθούν πιθανώς σε μικροκλοπές ή σε τσαμπουκάδες στο σχολείο.
Τέτοιες συμπεριφορές είναι καίριο να παρατηρούνται όσο πιο σύντομα γίνεται και τα παιδιά να παίρνουν στήριξη και βοήθεια, ώστε να καλυφθούν όποιες ψυχικές ανάγκες τους χρειάζονται, ώστε να μη γίνουν οι πράξεις αυτές οιωνός μεγαλύτερων παραβατικών πράξεων στο μέλλον. Αξίζει να επενδύσουμε στη σχέση μας με τα παιδιά μας!
Παραβατικότητα και παιδί: Γονίδια ή περιβάλλον; | Singleparent.gr