Ανάμεσα στις διαφορές που έχει η Gen Z από προηγούμενες γενιές είναι και οι πολλαπλές, αλληλοκαλυπτόμενες ταυτότητες των μελών της και οι ανησυχίες τους. Η αποστροφή των νέων για τα κόμματα αντανακλά μια ευρύτερη τάση απογοήτευσης για τη μονοδιάστατη και αυστηρή ιδεολογική γραμμή που ακολουθούν οι παρατάξεις. Οι λόγοι για τους οποίους τελικά έρχονται πιο κοντά στους Δημοκρατικούς την ώρα των εκλογών είναι η πολυπλοκότητα των εννοιών και των ζητημάτων που την απασχολούν και ο εκτοπισμός τους από τις υπόλοιπες κομματικές ατζέντες.
Αυτός είναι και ο λόγος που η Χάρις δεν προσπαθεί να συνδεθεί με τους νέους μόνο για να τους ενθαρρύνει να την ψηφίσουν, αλλά και για να προωθήσει συγκεκριμένα ζητήματα. Όπως και οι GenZers, έτσι και εκείνη δεν καθοδηγείται τόσο από μια αμιγώς ιδεολογική ατζέντα, αλλά από μια –αν μπορούμε να τη χαρακτηρίσουμε έτσι– «πρακτική» φιλοδοξία. Επιλέγει να ασχολείται με συγκεκριμένα ζητήματα, παρά να ακολουθεί την παραδοσιακή κομματική γραμμή.
Ενώ δεν είναι πολιτικά απαθής, η Gen Z δεν έχει βρει τον τρόπο να μετουσιώσει τις ανησυχίες της σε δράση, λόγω της υποεκπροσώπησής της στο πολιτικό πεδίο.
Ωστόσο, παρά τη διαρκώς αυξανόμενη επιρροή της Gen Z, εξακολουθούν να υπάρχουν στερεότυπα, μύθοι και γενικεύσεις σχετικά με την πολιτική και εκλογική της συμπεριφορά που δεν αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα.
Μύθος 1: Η Gen Z είναι απολιτίκ
Πραγματικότητα: Ενώ δεν είναι πολιτικά απαθής, η Gen Z δεν έχει βρει τον τρόπο να μετουσιώσει τις ανησυχίες της σε δράση, λόγω της υποεκπροσώπησής της στο πολιτικό πεδίο.
Αυτό μπορεί να φαίνεται παράδοξο σε κάποιους, αλλά λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η γενιά αυτή γαλουχήθηκε στον ψηφιακό κόσμο και έμαθε να ανήκει σε μια κοινότητα και να δημιουργεί ταυτίσεις οι οποίες της επιτρέπουν να είναι «λειτουργική» μέσα σε αυτό, το να νιώθει ότι εκπροσωπείται είναι προαπαιτούμενο για τη συμμετοχή της. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι πολιτικά αδιάφορη. Όταν διακυβεύονται οι αξίες της, εκφράζεται δυναμικά και μάλιστα συμπαρασύρει και άλλες γενιές. Μπορεί φαινομενικά να απομακρύνεται από τους θεσμούς, αλλά στην ουσία εκφράζει την αποστροφή της προς το απρόσωπο −και ίσως δήθεν− comme il faut στοιχείο τους και τους ξαναχτίζει άτυπα, δημιουργώντας κοινότητες.
Επίσης, μέσα από την εξειδίκευσή της στην τεχνολογία έχει την έμφυτη ικανότητα για fact checking – κάτι που τη διαχωρίζει από τη Γενιά Χ και φυσικά από τους Boomers. H ανάλυση των ζητημάτων σε βάθος και η επιδίωξη να ανακαλύπτουν την αλήθεια πίσω από προπαγανδιστικές τακτικές και επικοινωνιακά κόλπα είναι στοιχεία που καθιστούν τους GenZers, εκτός από καλύτερα ενημερωμένους πολίτες, εν δυνάμει ισχυρούς πολιτικούς ηγέτες. Μένει να ξεφύγουμε από το αμήχανο μεταβατικό στάδιο όπου το πολιτικό σύστημα προσπαθεί κάπως άχαρα να τους προσεγγίσει και να βρεθεί ένας κοινός κώδικας επικοινωνίας μεταξύ τους. Κάτι που, φυσικά, απαιτεί προσπάθεια και από τις δυο πλευρές.
Μύθος 2: Η Gen Z ψηφίζει με βάση τα trends και όχι την ουσία
Πραγματικότητα: Η Gen Z ενδιαφέρεται κυρίως για ζητήματα που έχουν τις ρίζες τους στον κόσμο όπου μεγάλωσε.
Εκτός από την τεχνολογία, η Gen Ζ μεγάλωσε σε περιβάλλον πολλών πρωτόγνωρων καταστάσεων. Πόλεμοι, τρομοκρατικές επιθέσεις, πανδημία, οικονομική και ενεργειακή κρίση, κλιματική αλλαγή, έξαρση πρωτοεμφανιζόμενων κοινωνικοπολιτικών φαινομένων. Η αβεβαιότητα και η ανασφάλεια που προκύπτουν από το γεγονός ότι η Gen Z καλείται να επιβιώσει και παράλληλα να εξελιχθεί σε ένα περιβάλλον πολλαπλών ή και μόνιμων κρίσεων (multi-crisis και permacrisis), την καθιστά ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη γύρω από ζητήματα κοινωνικής δικαιοσύνης.
ια να μιλήσεις όμως για πολιτικά ζητήματα στο ακροατήριο της Gen Z, χρειάζεσαι τις κατάλληλες φωνές. Η εκστρατεία της Κάμαλα αντιλήφθηκε από πολύ νωρίς ότι η Gen Z θέλει να εκπροσωπείται και να ταυτίζεται. Δηλαδή, να βλέπει τα θέματα που την απασχολούν να τίθενται στη δημόσια σφαίρα από πρόσωπα που έχουν αποδείξει ότι ενδιαφέρονται γι’ αυτήν πραγματικά και από άλλους GenZers – γιατί τελικά αυτοί είναι που καλούνται να τα αντιμετωπίσουν.
Στην πρώτη γραμμή της εκστρατείας των Δημοκρατικών βρίσκονται ο Μπάρακ Ομπάμα, η Τέιλορ Σουίφτ, ο Τζακ Σλόσμπεργκ και η Charli XCX. Η σύνδεση όλων αυτών είναι πρωτοποριακή από μόνη της. Θα μπορούσα να αναφερθώ σε πολλούς ακόμα, αλλά επέλεξα ένα ετερόκλητο σχήμα, που όμως εκφράζει απόλυτα την κουλτούρα της Gen Z και απευθύνεται σε όλο το φάσμα της.
Κάμαλα Χάρις και Τζακ Σλόσμπεργκ − The «New Frontier» for politics is authenticity
Οι Κένεντι έχουν αφήσει ανεξίτηλο το αποτύπωμά τους στην ιστορία της αμερικανικής πολιτικής σκηνής για τις προοδευτικές –ειδικά για την εποχή− απόψεις τους αλλά κυρίως για την επικοινωνιακή στρατηγική τους. Ο Τζον Φ. Κένεντι ήταν ο πρώτος πολιτικός που ενσάρκωσε αυτό που ονομάζουμε «celebrity culture» στην πολιτική. Η ρητορική και η εικόνα του αποτέλεσαν σημεία αναφοράς για πολιτικούς από τον Κλίντον και τον Ομπάμα μέχρι τον Μπλερ και τον Μακρόν στην Ευρώπη.
Ο μοναδικός εγγονός του JFK, Τζακ Σλόσμπεργκ, στα 31 του χρόνια καλείται να γίνει ο συνεχιστής του «μύθου του Κάμελοτ». Και το κάνει με ένα twist: είναι ο εαυτός του χωρίς να απολογείται γι’ αυτό. Συνδυάζει τη θέση του ως εκλεγμένου συνέδρου που εκπροσωπεί την Πολιτεία της Νέας Υόρκης στο Εθνικό Συνέδριο των Δημοκρατικών και τις περιοδικές και στρατηγικά επιλεγμένες δημόσιες εμφανίσεις του με μια αρκετά εκκεντρική παρουσία στα social media και τον ρόλο του ως πολιτικού ανταποκριτή της «Vogue».
Δεν φοβάται να τσαλακωθεί, αντιθέτως το επιδιώκει, με στόχο να φέρει μια νεανική και ανέμελη ελαφρότητα σε μια κομβική στιγμή της αμερικανικής πολιτικής, εξηγώντας παράλληλα με τον μοναδικό του τρόπο περίπλοκα ζητήματα, όπως αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου, και προωθώντας την ατζέντα του Δημοκρατικού Κόμματος στο κοινό της Gen Z. Όπως έχει δηλώσει ο ίδιος: «Δεν μπορείς απλώς να βομβαρδίζεις τον κόσμο με το πόσο άσχημα είναι τα πράγματα. Πρέπει να φέρνεις θετική ενέργεια σε όσα θεωρείς σημαντικά. Αυτή είναι η μόνη στρατηγική που έχω».
Στην πραγματικότητα, ο Σλόσμπεργκ κάνει πολλά περισσότερα. Επανασυστήνει την πολιτική ως ένα safe space, στο οποίο δεν χρειάζεται να καταπιέσει κανείς την προσωπικότητά του για να χωρέσει και να γίνει αποδεκτός.
Κάμαλα Χάρις και Charli XCX − «Sometimes it feels a bit awkward/’Cause we don’t have much in common»
Η συμβολή του Ομπάμα στην καμπάνια της Κάμαλα είναι αυταπόδεικτη, η Σουίφτ έχει τη δυναμική να φέρει στις κάλπες τους «Swifties»−το μεγαλύτερο fanbase παγκοσμίως−, ο Σλόσμπεργκ προσδίδει στην καμπάνια το στοιχείο της πολιτικής κληρονομιάς χωρίς την αλαζονεία του νεποτισμού.
H Charli XCX είναι το τελευταίο κομμάτι του παζλ, παρότι απολιτίκ. Όπως έχει δηλώσει και η ίδια: «Δεν είμαι ο Μπομπ Ντίλαν και ποτέ δεν προσποιήθηκα ότι είμαι. Ό,τι κάνω στη ζωή μου επιστρέφει στην τέχνη μου. Η πολιτική δεν τροφοδοτεί την τέχνη μου». Αλλά ίσως, τελικά, αυτός να είναι ο λόγος που η καμπάνια της Κάμαλα Χάρις εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία να συνδεθεί μαζί της
Όλα ξεκίνησαν όταν η Charli έκανε το tweet: «Kamala IS brat». «Brat» ονομάζεται το άλμπουμ της Charli XCX και, μεταξύ άλλων, συμβολίζει μια πολύ ειλικρινή, άμεση, ευέξαπτη γυναίκα. Ένα «main character» που δεν απολογείται γι’ αυτό που είναι. Η σύνδεση της Κάμαλα με το παραπάνω έγινε σε μια πολύ κομβική στιγμή για την πορεία της υποψηφιότητάς της και όταν ακόμη το κοινό διαμόρφωνε άποψη γι’ αυτήν. Στην αρχή, μάλιστα, επικρίθηκε έντονα για την ιδιαίτερη ιδιοσυγκρασία της, για τον τρόπο που απευθύνεται στο κοινό και για την αμεσότητά της, που δεν θύμιζε σε τίποτα την αποστειρωμένη εικόνα πολιτικού που έχουμε συνηθίσει.
Η καμπάνια απάντησε στο tweet με τον καλύτερο τρόπο. Αγκάλιασε την ταύτιση αυτή δημιουργώντας εξώφυλλο «kamalahq» στο X, χρησιμοποιώντας την οπτική ταυτότητα του «Brat» της Charli XCX. H κίνηση αυτή δεν είναι τόσο ρηχή όσο μπορεί να φαίνεται. Το μήνυμα που περνούσε είναι ότι η Kάμαλα δεν είναι απλώς «brat», δεν ακολούθησε τυφλά ένα trend – του έδωσε εντελώς άλλη διάσταση. Το έκανε brand της και έστρεψε το κοινό σε μια άλλη τάση – αυτήν της εντατικής μάχης εναντίον του Τραμπ. Έτσι μπήκε στο ραντάρ των GenZers, που θεωρούν τον εαυτό τους πολύ cool για να αναλώνονται στην πολιτική, ακριβώς επειδή τους απέδειξε το coolness της.
All is fair in love and… campaigning
Παρά τις επικρίσεις για την επιτήδευση της Κάμαλα Χάρις και το νέο trend που θέλει την πολιτική έρμαιο στα χέρια των TikTokers, ακόμα και αν η Χάρις δεν κερδίσει τις εκλογές, πρώτη φορά προσεγγίζει κάποιος την GenZ με τέτοιο τρόπο. Αδιαμφισβήτητα απαιτείται σοβαρότητα στην εξουσία, αλλά δεν υπάρχουν περιορισμοί και κανόνες στο πώς θα προσελκύσει το ακροατήριό του ένας επίδοξος πολιτικός.
Η Gen Z επιζητά να δει στην πολιτική το στοιχείο της αυθεντικότητας. Μια αυθεντικότητα που δεν διστάζει να ταράξει τις ισορροπίες, να αμφισβητήσει το status quo και η οποία εμπεριέχει το θυμικό της γενιάς αυτής και όλες τις υψηλές απαιτήσεις και προσδοκίες που τη διαμόρφωσαν και τις οποίες πλέον έχει και από οτιδήποτε θεσμικό.
Είναι η πρώτη φορά που μια καμπάνια αναγνωρίζει πραγματικά τα παραπάνω. Ολόκληρη η στρατηγική της Κάμαλα βασίζεται στα στοιχεία αυτά, που μπορούν να φέρουν την Gen Z πιο κοντά στην πολιτική. Επιδιώκει να μετατρέψει τους outsiders σε insiders. Το έχει καταφέρει πρώτα με τον εαυτό της και τώρα διευρύνει την κλίμακα της δυναμικής της. Άλλωστε, η πολιτική πράγματι δεν είναι απλώς θέμα ιδεολογίας αλλά κυρίως της ικανότητας να συνδέεσαι με τους ανθρώπους.